همه چیز درباره اختلالی که هیچ گاه درمان نمی گردد

فست فود باز: یک متخصص اختلالات طیف اتیسم ضمن تشریح مهم ترین علائم این بیماری، بر لزوم برنامه ریزی و سیاست گذاری جهت تشخیص و مداخله به هنگام این بیماری کرد.
دکتر سید علی صمدی که تحقیقات و طرح های پژوهشی مختلفی در زمینه اختلالات طیف اتیسم انجام داده، با اشاره به همکاری خود با دپارتمان تحقیقات دانشگاه آلستر ایرلند شمالی در زمینه ناتوانی اختلالات رشدی و هوشی، در گفت وگو با ایسنا، اظهار داشت: از سال ۲۰۰۸ با بررسی میزان شیوع اختلال اتیسم در ایران فعالیت های تحقیقاتی خویش را در این زمینه متمرکز کردم که بر مبنای نتایج آن زمان، میزان شیوع اتیسم در ایران ۶.۲ در ۱۰ هزار تعیین شد؛ درحالی که این آمار در دنیا ۱ در ۱۰۰ و بیشترین آمار اتیسم هم مربوط به کشورهای انگلیس، سوئد و آمریکا بود.
استانداردسازی آزمون های غربال اتیسم در ایران
این متخصص که با سازمان بهزیستی برای غربال و کمک به تشخیص و مداخله اتیسم در کشور هم همکاری دارد، با اشاره به اینکه طی سال ها تحقیق و پژوهش، آمار شیوع اتیسم در ایران اصلاح گردید، اضافه کرد: در همین راستا همکاری با سازمان بهزیستی با هدف شناسایی افراد دارای این اختلال و برگزاری دوره های آموزشی در رابطه با اتیسم برای کارشناسان آغاز و همینطور آزمون های غربالگری “HIVA (هیوا) ” ساخته و آزمون تشخیصی “گارس ۲” برای ایران استانداردسازی شد.
وی با اشاره به اینکه برای آزمون HIVA، حدود ۱۰ آیتم غربالگری گزینش شده، اضافه کرد: این علائم شایع ترین نشانه های اختلالات طیف اتیسم در ایران هستند و بر مبنای نقطه برش این آزمون، افراد دارای امتیاز ۳ و بیشتر، احتمال دریافت تشخیص اتیسم دارند و باید برای تشخیص ارجاع داده شوند. همینطور با استفاده از آزمون “گارس ۲” طی سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۲ بر روی جمعیتی ۸۰۰ نفره استاندارد شده و بر مبنای آمار آن سال، شیوع اتیسم به یک باره با در نظرگیری این آزمون استانداردشده از عدد گزارش شده قبلی به بیش از عدد ۵۰ در ۱۰ هزار رسید.
صمدی بابیان اینکه سومین مرحله غربالگری و بررسی میزان شیوع اتیسم در ایران در مرحله سوم با استفاده از مقیاس غربال ایرانی (هیوا) و آزمون استاندارد شده گارس ۲، در پنج استان کشور به صورت پایلوت انجام شد، اضافه کرد: این مرحله از غربالگری در یکی از شهرهای استان های خراسان رضوی (طرقبه)، همدان (شهر همدان)، قم، خوزستان (ماهشهر) و کرمان (شهر کرمان) با شرکت بیش از ۲۵ هزار کودک ۲ تا ۵ ساله انجام و شرکت کنندگان توسط آزمون هیوا و گارس ۲ غربال شدند. در نهایت نتایج این غربالگری، آمار شیوع اتیسم در ایران را حدود ۷۷ در ۱۰ هزار نشان داد.
طرحی ملی برای تشخیص و غربال اتیسم
این استاد دانشگاه آلستر ایرلند شمالی با اشاره به طرح ملی سازمان بهزیستی برای تشخیص و غربال اتیسم در جامعه، عنوان کرد: بر طبق این طرح از فروردین امسال کار آموزش کارشناسان کلیه مراکز بهزیستی سراسر کشور برای یادگیری مراحل غربالگری شامل تشخیص، غربال و مداخله شروع شده و با اتمام این دوره آموزشی بزودی طی برگزاری همایشی “نظام ثبت نام آنلاین و غربالگری اتیسم” رسما شروع به کار می کند. با اجرای این طرح اطلاعات تمامی مراجعین به صورت آنلاین ثبت شده و برای تشخیص و مداخله به مراکز تخصصی ارجاع داده می شود. ازاین رو با شروع به کار نظام ثبت آنلاین، میزان شیوع و آمار اتیسم برای مداخله صحیح و بهنگام، قابل اطمینان تر و استاندارد می گردد. البته طی اجرای این طرح آمار شیوع اتیسم در ایران ۰.۸ درصد تخمین زده شده که با اندک اغماضی به آمار یک درصد عرضه شده دنیا نزدیک است.
اهمیت آگاهی متخصصان نسبت به شناسایی بهنگام اختلالات طیف اتیسم
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از این گفت وگو بر اهمیت آگاه سازی عمومی و ارتقای سطح آگاهی متخصصان و پزشکان در ارتباط با شناسایی بهنگام اختلالات طیف اتیسم تاکید و خاطرنشان کرد: پزشکان عمومی و متخصصان کودکان همواره در خط اول آگاه سازی و آموزش برای تشخیص اتیسم قرار دارند؛ چراکه والدین در مرحله نخست برای تشخیص هر نوع بیماری به آنان رجوع می کنند. ازاین رو آموزش این گروه پزشکی برای آگاهی از علائم اصلی اتیسم ضرورتی است که متاسفانه هنوز مورد توجه قرار نگرفته و همین امر یکی از دلایل تشخیص و شناسایی دیرهنگام کودکان دارای اتیسم و ازاین رو فیکس شدن علائم و سخت شدن امر مداخله برای بهبود وضعیت افراد است.
صمدی تصریح کرد: ازاین رو متخصصان باید نسبت به این علائم آگاه بوده و کودکان دارای علائم مشکوک را برای تشخیص ارجاع دهند، ولی متاسفانه بلندگویی برای اطلاع رسانی در اختیار ما نیست. با این وجود ما توانستیم با آموزش کارشناسان بهزیستی قدمی مؤثر در جهت تشخیص بهنگام اتیسم برداریم.
علائم پرچم قرمز شناسایی اتیسم
صمدی در بخش دیگر صحبت هایش با اشاره به بعضی از علائم پرچم قرمز شناسایی اتیسم، عنوان کرد: این اختلال از ابتدای رشد، علائمی را نشان می دهد، اما امروزه، از حدود ۱۸ تا ۲۴ ماهگی می توان علائم را تشخیص داد که البته اگر خیلی شدید باشد در زیر یک سالگی هم قابل تشخیص می باشد.
وی با اشاره به بعضی از علائم عمومی اتیسم، اظهار داشت: فقدان ارتباط چشمی در زمان برقراری ارتباط، تکان دادن دست در زمان هیجان و یا حرکت های عجیب انگشت، علائم ناشی از اضطراب و ترس بدون دلیل موجه، عدم واکنش نسبت به صدا کردن نام خود، بو کردن اشیا و آدم ها، تاخیر در گفتار و یا وجود گفتار نامناسب و تولید آواهای ناآشنا برای تحریک خود و وجود برخی مشکلات حسی مانند روی پنجه پا راه رفتن و تکان دادن خود در زمان نشستن و ایستادن بعضی از علائم ۱۰ گانه عمومی تشخیص اتیسم است که با استفاده از آزمون “هیوا” در صورتیکه کودکی سه علامت از این ۱۰ نشانه را داشته باشد باید برای تشخیص به متخصص رجوع کند. منظور متخصصی است که علائم را می داند و با کاربرد آزمون های تشخیصی آشناست و مدرک و گواهی استفاده از این آزمون ها را دارد.
صمدی با اشاره به اینکه متاسفانه وجود بعضی از کلیشه های جنسیتی عاملی است برای رجوع دیرهنگام والدین به متخصص، اضافه کرد: مثلا معمولا والدین از دختران انتظار دارند به اصطلاح خانم و موقر باشند و ساکت و آرام بودن و عدم تمایل به برقراری ارتباط را امکان دارد امری طبیعی بدانند، ولی این مسئله درباره یک دختربچه ۲ ساله به هیچ عنوان طبیعی نبوده و می تواند از علائم اتیسم باشد. یا جنب وجوش ها و تحرک بیش از حد یک پسربچه دوساله را به پسر بودن و طبیعی بودن این رفتار در جامعه ما برای این جنسیت برگردانند و توجهی به آن نکنند.
وی، اتیسم را “واژه ای مد روز” عنوان نمود و اظهار داشت: این مسئله هم جنبه مثبت دارد و هم منفی، مثبت به این دلیل که تنور داغ شده و اقداماتی همچون راه اندازی مراکز آموزشی و تشخیصی اتیسم محقق شده و منفی به علت بروز برخی سوءاستفاده ها از این بازار داغ در جامعه است.
جزییات “نظام جامع تشخیص و غربالگری اتیسم”
صمدی با اشاره به اینکه بهزیستی ۶ سال قبل طرح ملی اتیسم یا “نظام غربال و شناسایی اختلالات طیف اتیسم” را در سکوت خبری اجرا کرد، اضافه کرد: اجرای این طرح نتایج مثبتی به دنبال داشته که مهم ترین آن تولید “نظام جامع تشخیص و غربالگری اتیسم” در جامعه است.
وی با اشاره به جزئیات این طرح افزود: باآنکه عنوان طرح غربال و شناسایی اختلالات طیف اتیسم است، ولی تنها به شناسایی نپرداخته بلکه مداخلات موردنیاز در دو بخش مداخلات کلینیک و مداخلات والدمحور، آموزش داده شده و اجرا می گردد.
آموزش کارشناسان بهزیستی برای شناسایی و مداخله اتیسم
این پژوهشگر، آموزش کارشناسان بهزیستی را در قالب دو نوع آموزش شناسایی و مداخله ای طی یک دوره آموزشی ۱۴۰ ساعته در این نظام جامع عنوان نمود و اظهار داشت: با اجرای این طرح علاوه بر شناسایی بهنگام کودکان دارای اتیسم و آموزش کارشناسان و خانواده ها، در نهایت یک “دیتا بیس” اولیه اتیسم در ایران تهیه شده و بر مبنای آن مباحث تحقیقاتی، شناسایی و مداخله ای با دقت بالاتری انجام می گردد.
ضرورت اطلاع رسانی و آگاه سازی عمومی برای رجوع بهنگام خانواده ها
وی با اشاره به اهمیت اطلاع رسانی و آگاه سازی عمومی برای رجوع بهنگام خانواده ها برای تشخیص و مداخله، عنوان کرد: در طرح اولیه غربالگری که برای ۵ شهر انجام شد، بیش از ۱۸۰۰ نفر تشخیص اولیه داده شدند، ولی متاسفانه با وجود مجانی بودن تمام مراحل، تنها ۱۱۰ نفر برای تشخیص نهایی و مداخله رجوع کردند؛ چراکه اغلب علائم اتیسم در مراحل اولیه برای والدین قابل بخشایش است و همان گونه که اشاره شد، به دلایل مختلف همچون باورهای فرهنگی در مورد دختران و پسران مورد چشم پوشی قرار می گیرد و به اصطلاح والدین نمی خواهند اسمی روی فرزندشان بگذارند. از سوی دیگر در جامعه هم دریافت چنین تشخیص نهایی سبب می گردد که والدین و فرد دریافت کننده تشخیص به گونه ای دیگر نگاه شوند و وجود این اختلال را به عواملی مانند انجام رفتارهای نامناسب و یا اعمال نادرست آن ها بدانند که نیازمند به آگاه سازی اجتماعی و درک واکنش والدین دراین ارتباط را ضروری می سازد.
میزان بروز اتیسم در پسران ۴ برابر دختران
این پژوهشگر اختلالات رشدی و هوشی، میزان بروز اتیسم در پسران را ۴ برابر دختران عنوان نمود و اظهار داشت: اتیسم در مراحل اولیه قابل تحمل است، ولی در صورت عدم رجوع برای تشخیص سطح و نوع، اتیسم تشدید شده و مداخله های بیشتر و تخصصی تر را ضروری می کند، در نهایت رفتار ناهنجار و غیرقابل کنترل می گردد.
واکنش متفاوت والدین کشورهای مختلف نسبت به علائم اتیسم
وی با اشاره به پژوهش های جانبی این طرح، خاطرنشان کرد: در بخشی از این طرح نوع عکس العمل و واکنش مادران ایرانی با مادران هندی، انگلیسی و ژاپنی مقایسه و مشخص شد که والدین در فرهنگ های مختلف نسبت به علائم خاصی، نگران اند. بعنوان نمونه مادران ژاپنی نسبت به تعامل با دیگران و علائم رفتاری، مادران انگلیسی نسبت به تأخیر در رسیدن به توانمندی های ذکرشده در مقیاس های رشدی و مادران ایرانی نسبت به مشکلات گفتاری و دیر صحبت کردن کودک نگران می گردد. این در شرایطی است که در اتیسم توانایی بیان، از محتوای گفتار و کاربرد آن برای برقراری ارتباط، اهمیت کمتری دارد که متاسفانه مورد توجه والدین ایرانی قرار نمی گیرد و اغلب مادران از مشکلات گفتاری کودک که می تواند نشانه ای از اتیسم باشد، آگاه نیستند. به عبارت دیگر برای والد ایرانی محتوای صحبت مهم نیست و تنها با باز شدن زبان کودک نگرانی شان برطرف می گردد.
برخی از نشانه های گفتاری فرد دارای اتیسم
وی با اشاره به بعضی از نشانه های گفتاری فرد دارای اتیسم، خاطرنشان کرد: این افراد زبان بدن شخص مقابل را درک نمی کنند. البته گروهی از افراد دارای اتیسم به مرحله گفتار نرسیده و در سطح غیرکلامی باقی می مانند. بنابراین تاخیر در گفتار از سال ۲۰۱۳ از علائم تشخیصی اتیسم حذف شد؛ چراکه افراد دارای اتیسم سطح یک که قبل از این به افراد دارای آسپرگر شناخته می شدند، به خاطر توانمندی گفتاری تشخیص داده نمی شدند و حالا با تغییرات ایجادشده این گروه بهتر تشخیص داده می شوند؛ چراکه این افراد در زمان مناسب به گفتار می رسند و تنها در شیوه های برقراری ارتباط با دیگران تفاوت دارند.
سطوح مختلف اتیسم
وی با اشاره به سطوح مختلف اتیسم، عنوان کرد: تا قبل از ۲۰۱۳ اتیسم زیرشاخه اختلالات گسترده رشد و شامل ۵ اختلال “آسپرگر، پی دی دی نامشخص یا PDD-NOS، سندرم غیرمنسجم دوره کودکی CDD، سندرم Rett و Autistic Disorder بود. بعد از ۲۰۱۳ با کشف مشترکات این افراد همچون نقص در ارتباطات اجتماعی و خصوصیت های رفتاری متفاوت، این اختلال در نهایت با عنوان “اختلالات طیف اتیسم” نام گذاری شد. یعنی دو اختلال CDD و Rett حذف شدند و سه اختلال باقی مانده در هم ادغام شدند و نام اختلالات طیف اتیسم بر آن ها گذاشته شد.
وی با اشاره به اینکه اختلالات اتیسم دارای سه سطح مختلف است، خاطرنشان کرد: از سطح یک تا ۳ به ترتیب علائم و اختلالات بیشتر شده و فرد دارای اختلال به همان نسبت نیازمند حمایت و مداخلات بیشتر است. بعنوان نمونه در سطح یک فرد دارای عملکردهای سطح بالا است، اغلب مشکل بیان و گفتار ندارد و صحبت می کند ولی به درستی متوجه منظور و زبان بدن دیگران نمی گردد. در این سطح فرد تنها نیازمند نظارت های دوره ای بوده ولی امکان دارد در آینده دچار اختلالات دوقطبی و یا افسردگی شود. در اتیسم سطح ۲ علائم شدیدتر و حمایت ها بیشتر شده و در سطح ۳ بعنوان شدیدترین نوع اتیسم علائم به گونه ای است که توسط افراد عادی هم وجود تفاوت محسوس و مشهود است.
وی با تاکید بر اینکه متخصصین باید بتوانند علاوه بر تشخیص اتیسم، سطح آن را هم مشخص کنند، اظهار داشت: برای این منظور، آزمون های مختلفی طراحی شده که با استفاده از آن وضعیت، شرایط و سطح اتیسم افراد به صورت عملی مشخص شده و با تعیین سطح و درصد اتیسم، نوع و میزان مداخله درمانی هم مشخص می گردد.
اتیسم هیچ گاه به صورت کامل درمان نمی شود
صمدی با تاکید بر اینکه اتیسم هیچ گاه به صورت کامل درمان نمی گردد، اضافه کرد: بر مبنای دانش و اطلاعات امروز ما اتیسم نوعی تفاوت در ساختار مغز و سیستم اعصاب است که هیچ زمانی به صورت کامل درمان نمی گردد، بلکه مداخلات متخصصان به توان بخشی، یافتن روش های نوین برقراری ارتباط، رشد و شکوفایی سایر توانمندی ها و در نهایت ارتقای کیفیت زندگی فرد کمک می نماید.
جزییات و تأثیر مداخلات مرکز و والد محور در جهت بهبود وضعیت مبتلایان اتیسم
وی با اشاره به اینکه آموزش های “نظام غربال و شناسایی اختلالات طیف اتیسم” در قالب یک دوره آموزشی ۱۴۰ ساعته و در سه سطح تشخیص، مداخلات مرکز محور و مداخلات والد محور عرضه می شود، اظهار داشت: در مرحله تشخیص، غربالگری با کمک آزمون گارس ۲ انجام و ثبت شده و طی آن، نوع، سطح و درصد اتیسم مشخص می گردد. ازاین رو انتظار می رود که رتبه و سطح اتیسم فرد با انجام مداخلات معنادار طی جلسات بعدی تغییر کند.
به قول صمدی، در مداخلات مرکز محور بر روی آموزش تحلیل رفتار کاربردی و آموزش دارای ساخت و مناسب سازی حسی و ارتقای سطح ارتباط فرد با استفاده از شیوه های جایگزین مانند روش تعامل همه جانبه کار می شود؛ بعنوان نمونه یکی از رفتارها و نشانه های اتیسم در کودکان باز و بسته کردن در یخچال و کمد برای دیدن محتویات داخل آن هاست، ولی اگر تصویر محتویات کمد و یخچال بروی درب آن چسبانده شود، مسئله حل می گردد. ازاین رو باید برای برقراری ارتباط، از تصاویر استفاده گردد. این روش ها در آموزش دارای ساخت، آموزش داده می شوند و در بخش سوم بر آموزش و توانمندسازی والدین تاکید می گردد.
رفع چالش های رفتاری اتیسم با تکنیک های جزئی
وی با اشاره به اینکه این نوع چالش های رفتاری با تکنیک های واقعا جزیی برطرف می شود، اضافه کرد: متاسفانه اغلب والدین به جای آموزش و یادگیری این تکنیک ها و مداخلات، سریعا به کودک دارو می دهند.
این استاد دانشگاه با اشاره به مداخلات و آموزش های والدمحور این طرح، خاطرنشان کرد: برای کمک به بهبود شرایط فرد دارای اتیسم، والدین و خانواده نزدیک افراد هم باید برای برقراری ارتباط بهینه آموزش ببینند؛ به گونه ای که در اغلب کشورهای پیشرفته پکیج های آموزشی مخصوص والدین، پدربزرگ و مادربزرگ و یا همسایه ها برای آموزش نحوه برخورد با افراد دارای اتیسم طراحی شده است.
وی با اشاره به اینکه ۱۰ سال پیش پکیج آموزشی مداخله بهنگام را با عنوان بسته آموزشی “امید” طراحی و استاندارد کردم و مقاله هایی در نشریات بین المللی در ارتباط با این بسته و نتایج آن چاپ کردیم، خاطرنشان کرد: این آموزش های کوتاه و خلاصه بسیار مفید بوده و منفعت استفاده از آن در درجه اول به جامعه بازمی گردد.
صمدی افزود: هم اکنون پکیج آموزشی دیگری با همکاری سازمان بهزیستی با عنوان “روزنه” مخصوص والدین تهیه شده است که طی آن شیوه رفتار با کودک دارای اتیسم از برخورد و رفتار تا حمام کردن و غذا دادن و بازی آموزش داده شده است. والدین جهت استفاده از این بسته و افزایش اثربخشی در مراقبت از فرزندان باید آموزش های لازم را طی کنند که به شیوه های مختلف و منعطفی به آن ها عرضه می گردد.
وی مهم ترین مداخلات را مداخله رفتاری، شناختی و آموزشی عنوان نمود و اظهار داشت: پس از آن، مداخلات توان بخشی مانند کاردرمانی، گفتاردرمانی و در نهایت مداخلات دارویی برای افراد دارای علائم اختلالات همراه انجام می گردد. علاوه بر آن یک سری هم مداخلات تلفیقی از جمله بازی درمانی، هنردرمانی و غیره داریم که برای بهبود شرایط فرد سفارش می گردد.
برخی تکنیک های ارتباطی مؤثر با کودکان دارای اتیسم
صمدی در تشریح نوع و چگونگی مداخلات برای بهبود شرایط فرد و برقراری ارتباط بهینه با آن ها به برخی علائم و تکنیک ها اشاره نمود و اظهار داشت: برای برقراری ارتباط با فرد دارای اتیسم باید از داده هایی استفاده گردد که پردازش آن آسان باشد؛ چراکه پردازش کلامی این افراد خیلی سخت تر از پردازش تصویری آن هاست. به عبارت دیگر باید علائم و تکنیک هایی در سطح ادراک فرد دارای اتیسم طراحی و برای برقراری ارتباط استفاده گردد تا در نهایت بتوان با یادگیری چند تکنیک ساده، به نحو مطلوب با آنان ارتباط برقرار کرد.
وی با اشاره به اینکه زبان صحبت با کودک دارای اتیسم متفاوت می باشد، خاطرنشان کرد: با یادگیری زبان مخصوص که اغلب عینی و بصری است و سایر تکنیک های مداخله ای، خیلی از مشکلات ارتباطی خانواده ها با کودکان دارای اتیسم برطرف می گردد.
صمدی با اشاره به بعضی از این تکنیک های ارتباطی و مداخلات، اظهار نمود: بعنوان نمونه نوع چیدمان و ظاهر اتاق فرد دارای اتیسم با سایرین متفاوت است؛ چراکه فرد دارای اتیسم نسبت به هر نوع محرک جزیی حساس شده و عکس العمل نشان می دهند. ازاین رو باید اتاقی ساده با رعایت برخی قاعده ها و دستورالعمل ها تهیه شده و از محرک های شلوغ در اتاق این کودکان استفاده نشود. مثلاً پرده اتاق یک کودک دارای اتیسم نباید رنگی و پر از طرح های کارتونی باشد، همینطور تخت خواب کودک نباید پشت به در باشد، چراکه اگر ناگهان و از پشت سر به این افراد نزدیک شوید، بسیار ترسیده و عکس العمل شدیدی بروز می دهند. همینطور دستورات گفتاری را نباید پشت سر مطرح کنید؛ چراکه سبب عصبانیت و واکنش تهاجمی آن ها می گردد. در اصل با رعایت نکاتی بسیار ساده، می توان به ارتقای تعاملات و ارتباطات اجتماعی این کودکان کمک کرد.
وی بابیان اینکه کلیه این اطلاعات و تکنیک ها در خلال دوره های آموزشی به کارشناسان بهزیستی آموزش داده شده است، خاطرنشان کرد: کارشناسان آموزش دیده با شیوه و قواعد استاندارد و تأییدشده با این افراد ارتباط برقرار کرده و اغلب آنان کاملا با این قواعد آشنا هستند. البته بیشتر این آموزش ها باید در خانه و توسط والدین هم رعایت شود.
وی بابیان اینکه آموزش ها و مداخلات باهدف برقراری ارتباط با کودکان دارای اتیسم و کمک به بهبود روابط اجتماعی فرد عرضه می شود، اظهار نمود: ازاین رو باید این آگاهی و بینش در جامعه و به خصوص والد ایرانی تولید شود؛ چراکه بعد از یادگیری عزت نفس و شیوه برقراری ارتباط در جامعه، جهش های شناختی زیادی در درون این افراد اتفاق می افتد.
انتقاد از جداسازی مبتلایان اتیسم در جامعه
صمدی در بخش دیگر گفت وگوی خود با انتقاد از جداسازی کودکان و افراد دارای اتیسم در جامعه و محیط های آموزشی، عنوان کرد: نظام آموزشی غالب امروز در دنیا، از نظام جداسازی حمایت نمی کند و تاکید بر ادغام این افراد با گروه همسالان است. ازاین رو امیدوارم روزی مدارس و مهدهای کشور ما هم به حدی از انعطاف برسند که این افراد در کنار سایر کودکان در جامعه حضور داشته و آموزش ببینند. البته این افراد به توجه و خدمات ویژه ای احتیاج دارند که تحقق آن نیازمند آموزش معلمان و سایر افراد حامی در ارتباط با این کودکان است.
وی جداسازی این افراد توسط جامعه و یا حتی خانواده را به هیچ عنوان اقدام درستی نمی داند و می گوید: دولت و مسئولان باید مدارس، پارک ها و سایر اماکن عمومی را برای حضور این دسته از افراد و حتی افرادی با سایر معلولیت ها مناسب سازی کنند؛ چراکه هزینه این اصلاحات بسیار به صرفه تر از جداسازی اماکن و یا تولید مکان هایی مختص این افراد است.
این استاد دانشگاه با اشاره به تعریفی از سازمان بهداشت جهانی در ارتباط با “محیط با حداقل محدودیت”، خاطرنشان کرد: اغلب شهرها و کشورهای دنیا بر مبنای مناسب بودن و تولید امکان دسترسی راحت و مناسب برای افراد دارای ناتوانایی های مختلف به امکانات و خدمات شهری امتیازبندی می شوند. بعنوان نمونه زمانی که توکیو بعنوان شهری با امتیاز بالا از نظر مناسب سازی و نبود محدودیت معرفی می شود، دلیل آن ساختمان های لوکس و جلوه های بصری شهر نیست، بلکه وجود امکاناتی است که سبب شده افراد بدون توجه به محدودیت هایی که اتیسم، ناشنوایی، نابینایی و سایر معلولیت ها به آن ها تحمیل کرده است، بتوانند در سطح شهر بدون مانع تردد کنند و به خدمات موجود دسترسی داشته باشند و این هدف تمامی نظام های عرضه خدمات آموزشی و توان بخشی است.
وی ادامه داد: ازاین رو باید بدانیم که مشکل عدم حضور در جامعه اغلب از افراد ناتوان نیست، بلکه از محیط شهری است که برای آن ها مناسب سازی نشده و شرایط این حضور را تسهیل نکرده است. ازاین رو علاوه بر مناسب سازی شهر برای حضور افراد ناتوان، باید برای برخورد با انواع تفاوت ها در جامعه هم فرهنگ سازی شود.
وی با اشاره به اینکه نمی خواهیم از اتیسم چیز ایده آلی بسازیم، اضافه کرد: البته شایان ذکر است که گروهی از مشهورترین دانشمندان دنیا اتیسم داشتند، دلیل علمی این مسئله هم این است که افراد دارای اتیسم توجهی به حواشی مسائل نداشته و تنها بر روی مبحث مورد علاقه خود تمرکز کرده و در آن مسیر رشد و پیشرفت می کنند. ازاین رو با آموزش ها و مداخلات ویژه افراد دارای اتیسم می توان به کشف استعداد و رشد و شکوفایی آنان کمک کرد.
صمدی در خاتمه با تاکید بر اینکه اتیسم هیچ گاه به صورت کامل درمان نمی گردد، خاطرنشان کرد: اگر فردی از زیر طیف اتیسم خارج شود، نشان دهنده این است که تشخیص اتیسم از ابتدا درست نبوده؛ چراکه اتیسم اختلالی است مادام العمر و آموزش و مداخلات باهدف ارتقای کیفیت زندگی، پذیرش تفاوت ها و شکوفایی و رشد سایر توانمندی های فرد عرضه می گردد. همینطور با این آموزش ها گزینش مسیر برای والدین مشخص شده و می تواند با انتخاب بهترین و مناسب ترین مسیرها و توجه به استعداد و توانمندی ها و در نظر گرفتن امکانات و اولویت ها به رشد توانمندی و پیشرفت اجتماعی فرزندشان کمک کنند.

About Author