با تلاش یک شرکت دانش بنیان صورت می گیرد ساخت سیستم های مختلف واسط انسان-رایانه برای معلولان جسمی-حرکتی
فست فود باز: یکی از شرکت های دانش بنیان مستقر در مرکز رشد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، با هدف افزایش کارایی معلولان جسمی-حرکتی، موفق به تولید محصول ˮموس مختص افراد دارای ضایعه نخاعیˮ شده است. تبلت مناسب سازی شده برای معلولان جسمی-حرکتی، گیم پدهای مخصوص کودکان دارای معلولیت و… همچون دیگر محصولاتی هستند که از طرف این شرکت در حال ساخت بوده و بعنوان سیستم های مختلف واسط انسان-رایانه، امکان تعامل با کامپیوتر را برای معلولان جسمی-حرکتی فراهم می کنند.
امین اصغرزاده، مجری طرح “موس مختص افراد دارای ضایعه نخاعی” در گفت و گو با ایسنا نام فنی و علمی این محصول را سیستم واسط انسان- کامپیوتر برای معلولان ضایعه نخاعی عنوان نمود و اظهار داشت: این محصول به صورت تحت اللفظی “موس مختص افراد دارای ضایعه نخاعی” نامیده می شود.
وی با اشاره به اینکه فعالیت دست معلولان ضایعه نخاعی، بنا به سطح ضایعه یا صدمه ای که دیده اند، مختل می شود، اظهار نمود: بر همین مبنا ممکنست فقط پشت دست یا انگشتان معلول گرفتار ضایعه شده باشد، یا دست معلول اصلاً فعالیتی نداشته باشد.
مدیر تحقیق و توسعه شرکت دانش بنیان مستقر در مرکز رشد فناوری تجهیزات پزشکی و توانبخشی دانشگاه علوم بهزیستی افزود: افراد معمولاً بنا بر آن که کجای ستون فقرات آنها لطمه دیده باشد و به اصطلاح “سطح ضایعه” کجا باشد، عملکرد متفاوتی از خود نشان می دهند؛ بعنوان مثال ممکنست مچ دست فردی که لطمه دیده، توانایی فعالیت و برقراری تعامل با کامپیوتر را نداشته باشد، اما اُرگان های بالاتر از مچ، همچون بازو و… بتوانند به صورت ارادی گرفتار انقباض شوند.
اصغرزاده اضافه کرد: در چنین شرایطی کاری که محصول ما انجام می دهد، این است که سیگنال الکتریکی فعالیت ماهیچه های دیگر را بوسیله الکترود دریافت کرده و به حرکت موس تبدیل کند. در محصول فعلی بازوی راست جهت حرکت است و بازوی چپ فرمان آنرا دریافت می کند.
وی با اشاره به اینکه در شرکت در حال توسعه سایر ابزارها هم برای معلولان هستیم، اظهار داشت: یکی از شاخه های فعالیت ما این است که کارهای روزمره معلولان با کامپیوتر را به آنها بازگردانیم تا هم از نظر عملکرد آموزشی و شغلی ارتقا پیدا کنند و هم از کارکردهای تفریحی یا کاربردی کامپیوتر بهره مند شوند.
تبلت مناسب سازی شده برای معلولان جسمی-حرکتی در دست ساخت
مدیر تحقیق و توسعه این شرکت اشاره کرد: کودکان فلج مغزی امکان کنترل حرکات ظریف را ندارند و در صورتیکه بخواهند با تبلت یا سیستم های تعامل با کامپیوتر موجود که برای افراد عادی طراحی شده کار کنند، به مشکل برمی خورند؛ چونکه منوی این ابزارها کوچک و صفحه لمسی آنها از حساسیت بالایی برخوردارست.
اصغرزاده اضافه کرد: یکی از طرح هایی که در حال کار بر روی آن هستیم، تبلت مخصوص معلولان جسمی-حرکتی است که از لحاظ سخت افزاری دارای اندازه بزرگ تری بوده و حساسیت آن بنا بر عملکرد فرد معلول قابل کنترل است. در عین حال این تبلت به لحاظ اپلیکیشن های موجود در محیط نرم افزاری خود، برای فرد معلول مناسب سازی شده تا او بتواند با دامنه حرکتی و قابلیت کنترل حرکت مخصوص به خود با تبلت کار کند.
وی اشاره کرد: منظور از قابلیت کنترل حرکتی این است که اگر فرد بخواهد نقطه ای را لمس کند، این را با چه دقتی انجام می دهد. فرد عادی ممکنست سطح را با دقت یک میلیمتر لمس کند، اما فرد دارای معلولیت جسمی- حرکتی ممکنست دقت لازم برای لمس یک نقطه در دستگاه هایی که برای افراد عادی طراحی شده را نداشته باشد. بدین سبب در موس اختصاصی معلولان یک نوع مناسب سازی برای افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی صورت گرفته تا آنها بتوانند از ابزارهای کامپیوتری، تبلت ها، مانیتورهای لمسی و… استفاده کنند.
برنامه برای طراحی گیم پدهای مخصوص کودکان دارای معلولیت
منطبق سازی محصولات با قابلیت کنترل معلول
این محقق با تاکید بر آن که محصول موس مرحله ساخت نمونه تحقیقاتی را پشت سر گذاشته و در حال طی پروسه صنعتی سازی است، افزود: محصول دیگری که می خواهیم برای کودکان دارای معلولیت جسمی-حرکتی طراحی نماییم، گیم پدهایی است که کودکان بتوانند با استفاده از آنها با کامپیوتر و کنسول های مخصوص کار کنند و این محصول نیز همچون موس های اختصاصی شده برای معلولان با قابلیت کنترل محدود طراحی شده است.
اصغرزاده در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به اینکه مفهوم تولید انبوه در سازه های توانبخشی متفاوت می باشد، اشاره کرد: در ابزارهای توانبخشی بایستی یک پلتفرم قابل انطباق طراحی نماییم، چونکه خاصیت ها، توانایی ها و عملکرد هر فرد معلول با دیگری متفاوت است؛ در نتیجه نمی توان یک محصول را برای همه تولید کرد، بلکه محصولی تولید می نماییم که قابلیت انطباق داشته باشد و طی یک الی دو جلسه بنا بر توانمندی های معلول منطبق سازی شود.
وی در همین زمینه به ارائه یک مثال پرداخت و توضیح داد: بعنوان مثال اگر محصول موس را در نظر بگیریم، بعضی افراد ممکنست ضایعه نخاعی سطح بالاتری داشته باشند و عضلات بازوی آنها توانایی حرکت نداشته باشد. در این صورت ابزار موس می تواند سیگنال الکتریکی عضلات شانه یا پیشانی را دریافت و آنرا به قابلیت حرکت موس تبدیل کند.
مدیر تحقیق و توسعه این شرکت دانش بنیان با اشاره به اینکه در حال طی مراحل برای ستاندن مجوز از اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت هستیم، اضافه کرد: دو الی سه محصول دیگر در همین زمینه مراحل تحقیق و توسعه را می گذرانند و ساخت نمونه آزمایشگاهی آنها رو به پایان است. بزودی به فکر نمونه های جدید موس های اختصاصی شده برای معلولان با ضایعات مختلف خواهیم بود.
اشتغال زایی برای معلولان جسمی-حرکتی بوسیله ساخت ابزارهای تعامل با کامپیوتر
امیرسالار جعفرپیشه، مدیر دفتر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی نیز در گفت و گو با ایسنا به ارائه توضیحاتی درباره محصول پرداخت و اظهار داشت: موس مختص افراد دارای ضایعه نخاعی، محصولی برای کمک به افرادی است که گرفتار ضایعه نخاعی شده اند که به صورت واسط انسان و ماشین یا human-machine interface کار می کند.
وی تصریح کرد: افرادی که گرفتار ضایعه نخاعی می شوند، جوانانی هستند که بر اثر تصادف و… به این مشکل گرفتار می شوند و معمولاً در سن کار هستند و کارکرد خودشان را از دست می دهند.
مدیر دفتر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی افزود: با عنایت به اینکه در جامعه کار با کامپیوتر و استفاده از اپلیکیشن ها ترند شده است و افراد دارای ضایعه نخاعی نمی توانند از دستانشان استفاده کنند، پژوهشگران مرکز ابزاری ساخته اند که با استفاده از سیگنال الکتریکی عضلات، از عضله سالم آنها (در هر ناحیه ای که هست از بازو گرفته تا تراپز، عضلات شانه و…) سیگنال الکتریکی اراده حرکت را دریافت کند.
جعفرپیشه افزود: این سیگنال پس از پردازش به حرکت تبدیل گشته و فرد می تواند با اراده حرکت در شانه یا بازو، موس را جابه جا کند.
او در آخر اظهار نمود: تبلت خاص این افراد نیز که از لحاظ نرم افزاری با گزینه های بزرگ تر و در دسترس تر طراحی شده است، امکان انجام کارهای کامپیوتری را برای افراد دارای محدودیت کنترل حرکت فراهم می آورد و می تواند موجب اشتغال زایی برای افرادی بشود که از نظر ذهنی سالم هستند، اما به سبب تصادف گرفتار لطمه نخاعی شده اند.
About Author
