تبعات مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها و هشدار سازمان غذا و دارو
فست فود باز: مصرف خودسرانه و بی رویه داروهای آنتی بیوتیک به معضل جدی در جامعه تبدیل گشته است غافل از این که این داروها بدون تجویز پزشک نه فقط به بهبودی بیمار منجر نمی شود بلکه سلامتی افراد را نیز به خطر می اندازد.
به گزارش فست فود باز به نقل از خبرگزاری ایرنا، نگرانی های در رابطه با مصرف آنتی بیوتیک ها خیلی زود بعد از معرفی آنها به دنیای پزشکی در سالهای ۱۹۴۰ میلادی بوجود آمد. آنتی بیوتیک ها همچون رایج ترین داروهای مصرفی در جهان هستند. بااینکه این دسته از داروها، می توانند نجات بخش جان خیلی از مردم جهان از بیماریهای عفونی و ویروسی باشد اما استفاده بی رویه از آنها سبب بروز عوارض مختلفی می شود که سالهاست جامعه پزشکی جهان را نگران کرده است.
آنتی بیوتیک ها زمانی در دهه های ۴۰ و ۱۹۵۰ میلادی جان میلیونها انسان را نجات داده اند اما امروزه به سبب مصرف بیش از اندازه آن، خیلی از آنتی بیوتیک ها در مقابل باکتری هایی که زمانی کشته اند، دیگر مؤثر نیستند.
یکی از خطرناک ترین عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک ها واکنش های آلرژیک است که روزانه افراد زیادی را بدون این که بدانند چرا، راهی بیمارستان می کنند
مصرف بی مورد آنتی بیوتیک ها می تواند سبب مقاومت بدن به این دارو شود که این خود خطری بزرگ برای سلامتی هر انسان به شمار می آید همین طور یکی از خطرناک ترین عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک ها واکنش های آلرژیک است که روزانه افراد زیادی را بدون این که بدانند چرا، راهی بیمارستان می کنند.
سازمان بهداشت جهانی اعلام نموده است که حدود ۳۰ درصد کل نسخه های آنتی بیوتیکی در سالانه در سرتاسر جهان تجویز می شود، غیرضروری است.
آموکسی سیلین و اسید آموکسی سیلین، کلاوولانیک اسید متداول ترین آنتی بیوتیک ها در سرتاسر جهان هستند که توسط پزشکان تجویز می شوند. این داروها توسط WHO به عنوان درمان خط اول برای عفونت های شایع عنوان شده اند.
سازمان بهداشت جهانی (who)، کشورهایی که بیشترین آنتی بیوتیک ها را مصرف می کنند را اعلام نموده است. این آمار برمبنای “دوزهای تعیین شده روزانه در هر ۱۰۰۰ نفر” مشخص شده و تازه ترین داده هایی است که از کشورها ارائه شده است.
تفاوت زیاد در استفاده از آنتی بیوتیک ها در سرتاسر جهان نشان میدهد که خیلی از کشورها بیش از میانگین جهانی از آنتی بیوتیک ها استفاده می نمایند و این در حالیست که تعدادی از کشورها ممکنست دسترسی کافی به این داروها برای نجات دهنده زندگی بیماران خود نداشته باشند.
بر اساس گزارش وزارت بهداشت، ایران دومین مصرف کننده آنتی بیوتیک در جهان است و حدود ۳۰ درصد آنتی بیوتیک هایی که تجویز می شود غیر ضروری هستند همین طور طبق اظهارات رییس سازمان غذا دارو آموکسی سیلین پرمصرف ترین آنتی بیوتیک در سطح کشور است.
سالانه ۷۵۰ هزار نفر به سبب مقاومت دارویی جان خودرا از دست می دهند همین طور مرگ ۵۰ میلیون انسان تخمین زده شده تا سال ۲۰۵۰ به سبب مقاومت دارویی تخمین زده شده است.
تبعات مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها
سرپرست گروه ارزیابی فناوری سلامت و مطالعات مدیریتی و اقتصادی سازمان غذا و دارو، نسبت به مصرف بی رویه و خودسرانه آنتی بیوتیک ها، هشدار داد و آنرا یکی از با اهمیت ترین دلیلهای به وجود آمدن مقاومت دارویی، عنوان نمود.
دکتر آزینا نبی زاده، با اشاره به این که مقاومت آنتی بیوتیکی درحقیقت زیرمجموعه مقاومت ضد میکروبی بوده و با اهمیت ترین دلیل به وجود آمدن آن استفاده بیش از اندازه و نادرست از آنتی بیوتیک ها است، اظهار داشت: یکی از عواملی که منجر به بروز مقاومت دارویی می شود، استفاده بیش از اندازه و مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک هاست.
وی ادامه داد: مصرف آنتی بیوتیک ها زمانی که بدن به آنها احتیاج ندارد، نه فقط مفید نیست، بلکه می تواند موجب بروز مقاومت هم شود. به عنوان مثال بیشتر موارد گلودرد ویروسی بوده و نیاز به مصرف آنتی بیوتیک ندارد.
سرپرست گروه ارزیابی فناوری سلامت و مطالعات مدیریتی و اقتصادی یکی دیگر از دلیلهای بروز مقاومت به آنتی بیوتیک ها را استفاده نادرست از آن عنوان نمود و اظهار داشت: باکتری ها از هر فرصتی برای تکثیر استفاده می نمایند. در این شرایط اگر فرد مصرف داروی خودرا حتی یک یا چند روز فراموش کند، درمانش را زودتر از زمانی که پزشک معالج درنظر گرفته قطع کند یا از آنتی بیوتیک مناسب استفاده نکند مثلا، داروی فرد دیگری را مصرف کند، باکتری ها آغاز به تکثیر کرده و در روند تکثیر با تغییرات و جهش هایی که اتفاق می افتد نسبت به برخی آنتی بیوتیک ها مقاوم می شوند.
به گفته ی ایشان، در عرصه دامپروری نیز مصرف آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن باکتری های موجود در بدن حیوانات، همچون دلیلهای بروز مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک هاست، همین طور گاهی اوقات ساختار ژنتیکی باکتری ها خود به خود گرفتار تغییر شده و موجب می شود که آنتی بیوتیک قادر به شناسایی باکتری و از بین بردن آن نباشد. از طرف دیگر، ممکنست باکتری مقاوم به درمان آنتی بیوتیکی به حیوان دیگری سرایت کند و بیمار جدید به آنتی بیوتیک پاسخ ندهد.
به گزارش فست فود باز به نقل از خبرگزاری ایرنا، برمبنای شاخص اعلام شده از طرف سازمان جهانی بهداشت، میانگین نسخ حاوی آنتی بیوتیک در ایران از ۵۵ درصد در سال ۱۳۷۵ به ۳۶ درصد در سال ۱۴۰۱ کم شده است. این کاهش نشان دهنده ثمر بخش بودن آموزش ها و نظارت های به عمل آمده توسط وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور است.
سید حیدر محمدی رییس سازمان غذا و دارو نیز قبل تر با اعلان اینکه حالا کاهش شاخص نسخ حاوی آنتی بیوتیک کافی نیست و توجه به نوع آنتی بیوتیک تجویزی برمبنای سفارش سازمان جهانی بهداشت، لازمست، اظهار داشت: گروه درمانگر نسبت به گروه آنتی بیوتیکی که ظرفیت مقاومت بالاتری دارند و در معرض خطر نسبتا بالای مقاومت باکتریایی هستند، توجه ویژه ای داشته باشند برای اینکه مصرف نکردن مسئولانه از این گروه، تهدید جدی به شمار می آید و با ادامه این روند کم کم بطور کامل در مقابل میکروب ها خلع سلاح می شویم.
وی اضافه کرد: بدین سبب توجه جدی به رعایت شیوه نامه های بهداشتی، رعایت اصول تجویز و مصرف منطقی داروهای ضدمیکروبی، عدم مصرف خودسرانه داروهای ضدمیکروبی و کنترل عفونت های بیمارستانی، راهکار جدی و مهم، برای پیش گیری از بروز مقاومت میکروبی و کاهش مصرف داروهای ضد میکروبی است.
محمدی اشاره کرد: رسالت سازمان غذا و دارو دراین زمینه، آموزش و آگاه سازی عمومی، نظارت و پایش مصرف داروهای آنتی میکروبیال و تدوین شیوه نامه های استفاده صحیح و بهینه از ضدعفونی کننده ها در مراکز درمانی است.
About Author
