اثر مخرب آلودگی های زیست محیطی در کاهش جمعیت کشور
فست فود باز: آلودگی هوا، آلودگی آب و خاک و تغییرات اقلیمی همچون بحران های زیست محیطی هستند که بطور مستقیم بر سلامت عمومی و نرخ زاد و ولد در ایران تأثیر می گذارند.
به گزارش فست فود باز به نقل از مهر، یاسر نژادی، دبیر کارگروه ملی وفاق توانمندسازی و هم افزایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در یادداشتی به آلودگی های محیط زیست و تأثیر مخرب آن بر روی جمعیت کشور اشاره نمود.
این یادداشت بدین شرح است:
آلودگی هوا، آلودگی آب و خاک، و تغییرات اقلیمی همچون بحران های زیست محیطی هستند که بطور مستقیم بر سلامت عمومی و نرخ زاد و ولد در ایران تأثیر می گذارند. باتوجه به افزایش آمار مرگ ومیر ناشی از آلودگی هوا و مشکلات اقتصادی ناشی از بحران های محیطی، نیازمند تغییرات اساسی در سیاستگذاری ها و راهکارهای اجرائی برای مقابله با این تهدیدها هستیم.
نقش آلودگی محیط زیست در پایین آوردن جمعیت یکی از موضوعات حساس و پراهمیت در ایران است که نیازمند بررسی دقیق علمی و اجتماعی و تغییر رویه حاکمیتی در آنست.
نقش آلودگی محیط زیست در پایین آوردن جمعیت در ایران
ایران به عنوان یکی از کشورهای درحال توسعه، در دهه های اخیر با چالش های زیست محیطی مختلفی مواجه بوده است. رشد بی رویه شهرنشینی، صنعتی شدن سریع، افزایش مصرف سوخت های فسیلی و تخریب منابع طبیعی، بحران مدیریت، همچون عواملی هستند که به آلودگی محیط زیست دامن زده اند. این آلودگی ها تأثیر مستقیم و غیرمستقیمی بر سلامت افراد، کیفیت زندگی و در نهایت بر کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش نرخ مرگ ومیر دارد.
آلودگی های محیط زیستی و تأثیرات آنها
آلودگی هوا
یکی از مهم ترین معضلات زیست محیطی ایران، آلودگی هواست که خصوصاً در شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، مشهد و اهواز مشاهده می شود.
• تأثیر بر سلامت باروری: تحقیقات نشان داده اند که آلودگی هوا می تواند موجب کاهش کیفیت اسپرم، اختلالات هورمونی در زنان و کاهش نرخ باروری شود.
• افزایش بیماری ها: بیماریهای تنفسی، قلبی و عروقی که ناشی از آلودگی هوا هستند، به کاهش سلامت عمومی و در نهایت به کاهش امید به زندگی منجر می شوند.
آلودگی آب و خاک
منابع آبی ایران به سبب ورود فاضلاب های صنعتی، کشاورزی و شهری به شدت آلوده شده اند.
• کاهش دسترسی به آب سالم: کمبود آب سالم می تواند منجر به بیماریهای عفونی و کاهش نرخ بقا در بین خردسالان و بزرگسالان شود.
• سموم کشاورزی: استفاده بی رویه از کودها و سموم شیمیایی موجب آلودگی خاک شده و محصولات غذایی آلوده می تواند بر سلامت نسل های آینده تأثیر منفی بگذارد.
تغییرات اقلیمی و بیابان زایی
ایران یکی از کشورهایی است که تحت تأثیر شدید تغییرات اقلیمی قرار دارد. کاهش بارندگی، افزایش دمای هوا و گسترش بیابان ها سبب تخریب زیستگاه ها و مهاجرت الزامی جوامع روستایی شده است.
• نابودی کشاورزی: تخریب زمینهای زراعی موجب کاهش منابع غذایی و افزایش ناامنی غذایی شده که بر تصمیم گیری خانواده ها برای فرزندآوری تأثیر می گذارد.
آلودگی محیط زیست و کاهش نرخ زاد و ولد
استرس محیطی: زندگی در محیط های آلوده منجر به استرس های روانی و جسمی می شود که می تواند بر تصمیم گیری خانواده ها برای بچه دار شدن تأثیر بگذارد.
• افزایش هزینه های زندگی: هزینه های درمان بیماریهای ناشی از آلودگی، افزایش فشار اقتصادی و در نتیجه کاهش تمایل به گسترش خانواده را بدنبال دارد.
آلودگی و افزایش مهاجرت
تخریب محیط زیست و کاهش کیفیت زندگی و شرایط بحرانی آلودگی هوا موجب افزایش مهاجرت داخلی و خارجی شده است. این مهاجرت ها منجر به کاهش تراکم جمعیتی در بعضی مناطق و در نهایت کاهش نرخ رشد جمعیت کشور می شود.
راهکارها برای کاهش تأثیر آلودگی محیط زیست بر جمعیت
۱. سیاستگذاری زیست محیطی
• تصویب قوانین سخت گیرانه برای کاهش آلودگی صنایع و خودرو ها.
• توسعه انرژی های تجدیدپذیر.
۲. آموزش و آگاهی عمومی
• افزایش آگاهی مردم در مورد اثرات مخرب آلودگی و راهکارهای مقابله با آن.
۳. سرمایه گذاری در زیرساخت ها
• بهبود سیستم های مدیریت پسماند، فاضلاب و تصفیه آب.
۴. کنترل جمعیت و سلامت عمومی
• ارتقای سلامت عمومی با توسعه خدمات بهداشتی در مناطق محروم.**
۵: جلوگیری از ناترازی منابع و اخراج اتباع از کشور که بصورت غیر قانونی از منابع محدود کشور بهره برده و ایجاد جمعیت کاذب نموده اند**
نتیجه گیری
آلودگی محیط زیست تأثیر مستقیم و غیرمستقیمی بر کاهش جمعیت در ایران دارد. مقابله با این بحران نیازمند اقدامات جدی در سطوح فردی، اجتماعی و دولتی است. تنها بوسیله برنامه ریزی دقیق و پایدار می توان از تأثیرات مخرب این پدیده بر جامعه ایرانی کاست و شرایط بهتری برای نسل های آینده فراهم نمود و باتوجه به بحرانی شدن ان در اینروزها نگاه ویژه حاکمیتی را می طلبد.
طبق گزارش های موجود، تعداد مرگ ومیرهای سالانه در ایران که به آلودگی هوا مرتبط هستند، حدود ۵۰ هزار نفر تخمین زده می شود. از این میان، شهر تهران به تنهایی حدود ۷ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در سال دارد. این آمار شامل بیماری هایی مانند سکته های قلبی و مغزی، سرطان ها و بیماریهای تنفسی است که ارتباط مستقیمی با آلودگی هوا دارند.
نقش بنزین و خودرو های بی کیفیت
۱. کیفیت سوخت: مصرف سوخت هایی نظیر مازوت (در نیروگاه ها) و بنزین بی کیفیت از عوامل اصلی آلودگی هوا در ایران است. مازوت به طور دقیقتر منجر به تولید دی اکسید گوگرد و ذرات معلق می شود که تأثیرات مخربی بر سلامت انسان ها دارد.
۲. خودرو های فرسوده: وجود بالاتر از ۱۱ میلیون خودروی فرسوده و موتورسیکلت هایی که استانداردهای لازم را ندارند، سهم بالایی در انتشار ذرات معلق و آلودگی دارند. علاوه بر این، اجرای ناقص قانون هوای پاک و عدم همکاری برخی دستگاهها بر وخامت این شرایط افزوده است.
برای کاهش آلودگی هوا، نیازمند توجه جدی به ارتقاء کیفیت سوخت، جایگزینی خودرو های فرسوده و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر هستیم. اجرای کامل قانون هوای پاک می تواند تأثیر به سزایی در پایین آوردن این آمار داشته باشد. هر چند برای نگارنده جای تعجب است که چرا هنوز در ایران با وجود وسعت بیابانهای ان که روزها و ساعتهای آفتابی بسیار زیادی دارد کار جدی برای ایجاد نیروگاههای خورشیدی نشده است و آیا باتوجه به پیشرفت ها در این مورد، تولید برق از دیگر منابع مانند نیروگاههای هسته ای چقدر مسمر ثمر بوده است.
کاهش آلودگی هوا نیازمند اجرای اقدامات کوتاه مدت و بلندمدت در ابعاد مختلف است. بهترین راه حل ها برمبنای تجربیات جهانی و شرایط ایران عبارت اند از:
۱. ارتقای کیفیت سوخت؛
• حذف تدریجی سوخت های آلاینده مانند مازوت و بنزین بی کیفیت.
• جایگزینی بنزین و گازوئیل با سوخت های پاک تر مانند گاز طبیعی یا انرژی های تجدیدپذیر.
۲. کاهش استفاده از خودرو های شخصی و گسترش حمل و نقل عمومی؛
• توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی شامل مترو، اتوبوس های برقی و خودرو های هیبریدی.
• اجرای سیاست های محدودکننده جهت استفاده از خودرو های شخصی، مانند افزایش هزینه های تردد در مناطق پرترافیک.
۳. نوسازی و حذف خودرو های فرسوده؛
• جایگزینی خودرو های قدیمی با مدلهای جدیدتر و کم آلاینده.
• اعطای تسهیلات مالی یا وام های کم بهره به شهروندان برای خرید خودرو های هیبریدی یا برقی و حذف کامل هر گونه مالیات یا گمرک روی این خودرو ها
۴. کنترل آلودگی صنایع و نیروگاه ها؛
• نصب فیلترهای پیشرفته برای کاهش آلاینده ها در صنایع و نیروگاه ها.
• ممنوعیت استفاده از سوخت های آلاینده در نیروگاه های نزدیک به مناطق مسکونی.
۵. کاشت درخت و توسعه فضای سبز شهری؛
• افزایش فضای سبز شهری که به جذب دی اکسید کربن و تولید اکسیژن کمک می نماید.
• ایجاد کمربندهای سبز در اطراف کلان شهرها.
۶. آموزش و آگاهی بخشی عمومی؛
• آگاه سازی شهروندان در مورد نقش آنها در پایین آوردن آلودگی، مانند استفاده کمتر از خودرو های شخصی و صرفه جویی در انرژی.
• ترویج فرهنگ پیاده روی، دوچرخه سواری و استفاده از حمل و نقل عمومی.
۷. اجرای کامل قانون هوای پاک؛
• این قانون شامل تکالیف مشخص برای دستگاه های مختلف دولتی است، اما خیلی از آنها به درستی اجرا نشده اند.
۸. سیاستگذاری شهری و اقتصادی؛
• طراحی شهری با رویکرد کاهش ترافیک و بهبود جریان هوای شهری.
• ارائه مشوق های اقتصادی جهت استفاده از خودرو های برقی و انرژی های پاک.
۹: نگاه ویژه حاکمیتی به مبحث نیروگاههای خورشیدی و از آنجائیکه در سال های اخیر مزارع رمز ارزها نیز جزو محلهای پرمصرف برق شده است، بهترین راه حل ایجاد این مزارع در کنار نیروگاه های تولید برق بوسیله باطری های خورشیدی است.
نتیجه گیری
اجرای این اقدامات بصورت هماهنگ و مستمر می تواند به کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک نماید. کشورهای توسعه یافته ای مانند آلمان، ژاپن و سوئد موفقیت های چشم گیری دراین خصوص داشته اند و ایران نیز می تواند با الگوگیری از این تجربیات، قدمهای مؤثری بردارد.
الگوی جهانی برای کاهش آلودگی هوا برای ایران، الگوبرداری از کشورهایی است که تجربه موفقی در مدیریت بحران آلودگی هوا داشته اند. برمبنای شرایط اقتصادی، زیست محیطی، و زیرساخت های ایران، کشورهای زیر می توانند الگوهای مناسبی باشند:
۱. چین و تجربه مقابله با بحران شدید آلودگی هوا؛
اقدامات کلیدی چین:
• جایگزینی گسترده نیروگاه های زغال سنگی با انرژی های تجدیدپذیر (مانند خورشیدی و بادی).
• محدودیت برای صنایع سنگین در شهرهای آلوده و انتقال آنها به مناطق کم جمعیت.
• اجرای طرح های شدید کنترل ترافیک و تشویق استفاده از خودرو های برقی.
• بهبود استانداردهای کیفیت سوخت.
دلیل انتخاب چین:
چین شرایطی مشابه ایران از نظر صنعتی سازی سریع و تراکم جمعیتی دارد. تجربه چین نشان میدهد که توسعه اقتصادی و کاهش آلودگی می توانند هم زمان مدیریت شوند.
۲. آلمان، رهبر انرژی های پاک:
اقدامات کلیدی آلمان:
• توسعه گسترده زیرساخت های حمل و نقل عمومی، شامل مترو و قطارهای برقی.
• تشویق شهروندان به استفاده از دوچرخه بوسیله طراحی مسیرهای ایمن.
• سرمایه گذاری در خودرو های برقی و زیرساخت های شارژ.
• اجرای سیاست هایی مانند مالیات کربن و جریمه های سنگین برای صنایع آلاینده.
دلیل انتخاب آلمان:
آلمان با برنامه های گسترده برای حذف تدریجی سوخت های فسیلی (Energiewende)، نمونه ای پیشرو در توسعه پایدار می باشد. این رویکرد می تواند برای ایران الهام بخش باشد، بویژه در عرصه انرژی های تجدیدپذیر.
۳. ژاپن؛ مدیریت هوای پاک در شهرهای پرتراکم:
اقدامات کلیدی ژاپن:
• استفاده گسترده از فناوری های نوآورانه برای کاهش آلاینده ها در صنایع.
• محدودیت تردد خودرو ها در ساعات اوج ترافیک و استفاده از قطارهای سریع السیر.
• تشویق مردم به زندگی در نزدیکی محل کار برای کاهش نیاز به رفت وآمد.
دلیل انتخاب ژاپن:
تراکم بالای جمعیتی در ژاپن شباهت هایی با کلان شهرهایی مانند تهران دارد. ایران می تواند از تجربه ژاپن در بهره گیری از فناوری های پاک و هوشمندسازی حمل و نقل بهره برداری کند.
۴. کره جنوبی؛ سرمایه گذاری در آموزش عمومی و فناوری:
اقدامات کلیدی کره جنوبی:
• ایجاد سیستم های پایش آنلاین کیفیت هوا و اطلاع رسانی به شهروندان.
• تشویق به کاشت درخت در شهرها برای جذب آلودگی.
• آموزش عمومی درباره ی نقش مردم در پایین آوردن آلودگی، مانند استفاده کمتر از خودرو های شخصی.
دلیل انتخاب کره جنوبی:
فرهنگ مشارکتی و سرمایه گذاری در آموزش عمومی، نقاط قوتی است که می تواند در ایران نیز به نتایج مؤثری منجر شود.
چگونگی اجرای الگوها در ایران:
• تمرکز بر حمل و نقل عمومی: الگوی چین و ژاپن در توسعه قطارها و اتوبوس های برقی قابل پیاده سازی است.
• جایگزینی سوخت های پاک: بهره گیری از انرژی خورشیدی و بادی مانند آلمان.
• فناوری و آموزش: استفاده از تجربه کره جنوبی برای ارتقای آگاهی عمومی و فناوری های پاک.
نتیجه گیری
با ترکیب این الگوها و درنظر گرفتن شرایط خاص ایران، می توان به کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت زندگی در کلان شهرها دست یافت.
در پایان حتی اگر نظر کارشناسی مردم کوچه و بازار نیز درنظر گرفته و به واردات خودرو های کم مصرف و بویژه هیبریدی، ارتقا سطح ناوگان عمومی درون شهری، خارج از رده کردن خودرو های پرمصرف بدون کیت آلایندگی پرداخت و بعد، قیمت رایگان بنزین بی کیفیت را با قیمت واقعی بنزین باکیفیت جایگزین کرد، گام بزرگی برای حل این بحران برداشته خواهد شد.
منبع: fastfoodbaz.ir
About Author
