در گفت وگوی تفصیلی با فست فود باز مطرح شد اخطار رشد مبتلا شدن به سرطان سینه در ایران

به گزارش فست فود باز به نقل از ایسنا، دکتر آسیه الفت بخش پزشک و متخصص جراحی عمومی ضمن اشاره به این که ایران هنوز با «سونامی سرطان پستان» مواجه نیست اما روند مبتلا شدن صعودی است، تأکید دارد که مهم ترین چالش در این حوزه، نبود نظام غربالگری سراسری و آگاهی ناکافی زنان از علایم اولیه بیماری است و بگفته او، آگاهی بخشی مقدم بر غربالگری است و اگر زنان خودمراقبتی را بیاموزند، میتوان خیلی از موارد را در مراحل ابتدایی تشخیص داد.
او سبک زندگی ناسالم، چاقی، کم تحرکی و تغذیه نامناسب را از عوامل قابل تغییر مبتلا شدن به سرطان سینه معرفی می کند و می گوید: اگر این عوامل کنترل شود، میتوان میزان بروز بیماری را به صورت شایان توجهی کم کرد.
الفت بخش بر غربالگری های سالانه بخصوص در سنین بالای ۴۰ سال تأکید دارد و همین طور می گوید که ۸۰ درصد بیماران در مراکز تخصصی سرطان سینه با حفظ بافت پستان درمان می شوند و بیماری لزوماً به مفهوم از دست دادن اندام نیست.
معاون پژوهش و آموزشی پژوهشکده سرطان معتمد همین طور از توسعه برنامه های ملی برای تشخیص زودهنگام و سودجستن از فناوری های نو مانند هوش مصنوعی در شبکه ملی سرطان خبر می دهد و می گوید که سرطان سینه در صورت تشخیص بموقع، یکی از درمان پذیرترین سرطان هاست و نباید به عنوان یک بیماری پایان بخش به آن نگاه کرد.
سرطان پستان، شایع ترین سرطان زنان دکتر آسیه الفت بخش_ معاون پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی در گفت و گوی تفصیلی با ایسنا، با تأکید بر ضرورت آگاهی بخشی درباره ی بیماری های پستان اظهار داشت: سرطان سینه، شایع ترین سرطان در زنان سراسر دنیا بشمار می رود و زنان ایرانی هم از این مورد مستثنی نیستند. نقش محوری زنان در خانواده ها بر هیچ کس پویشیده نیست؛ به صورتی که بروز بیماری در زنان می تواند سبب بروز اختلال در خانواده ها شود. بدین سبب باتوجه به میزان شیوع این بیماری و نقش زنان در خانواده ها، اکتبر را به عنوان «ماه آگاهی بخشی در مورد سرطان پستان» درنظر گرفته اند.
وضعیت مبتلا شدن به سرطان سینه در ایران وی درباره ی آمار و ارقام بروز سرطان سینه در کشور توضیح داد: به صورت معمول، آمار و ارقام بیماریها با تاخیر یک تا دو ساله منتشر می شود. اگر جمعیت زنان ایرانی را حدود۴۲ میلیون نفر در سال ۱۴۰۲ درنظر گرفت، حدود ۱۶ هزار نفر ابتلای جدید به سرطان سینه گزارش شده است. این احتمال وجود دارد که میزان ابتلای موارد جدید به سرطان سینه، کمتر یا بیش از موارد گزارش شده باشد؛ چون که ثبت سرطان در کشورهای مختلف به طرق مختلف به انجام می رسد و از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که اطلاعات با میزان دقت متفاوت ثبت گردد.
مقایسه وضعیت مبتلا شدن به سرطان سینه در ایران با سایر کشورها او با اشاره به اینکه میزان بروز سرطان سینه در ایران «متوسط» است، اشاره کرد: ایران با سونامی سرطان سینه مواجه نیست. بروز سرطان سینه در کشورهای پیشرفته نسبت به ایران بیشتر است؛ به صورت مثال، اگر از هر ۱۰۰هزار زن ایرانی ۴۰ نفر به سرطان سینه مبتلا می شوند، این آمار و ارقام در کشورهایی مانند ایتالیا، فرانسه و ایالات متحده ۹۰ تا ۱۰۰ نفر در هر ۱۰۰هزار نفر است.
ارتباط سرطان با صنعتی شدن جوامع این متخصص جراحی عمومی درباره ی دلایل کثرت سرطان سینه در کشورهای پیشرفته توضیح داد: مبتلا شدن به سرطان سینه با صنعتی شدن جوامع ارتباط تنگاتنگی دارد. سرطان نه تنها یک بیماری ژنتیکی بشمار می رود بلکه نقش عوامل ژنتیکی در بروز این بیماری هم غیرقابل کتمان است. هنگامی که دلایل بروز سرطان را مورد بررسی قرار می دهیم، با نقش موثر مولفه های «عوامل محیطی» و «سبک زندگی» در بروز سرطان سینه مواجه می شویم.
وضعیت مبتلا شدن در کشورهای با درآمد پایین الفت بخش درباره ی بروز سرطان در کشورهای مختلف اظهار داشت: بررسی ها مبین این است که در کشورهای با سرانه درآمد «پایین» و «متوسط» میزان بروز سرطان زیاد است. همین طور بررسی ها مبین این است که میزان بروز سرطان سینه در ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس «متوسط» اما رو به افزایش است. تغییر سبک زندگی و صنعتی شدن سبب شده که میزان بروز سرطان سینه در کشور رو به افزایش باشد.
علل آمار بالا یا پایین سرطان سینه در کشورها وی درباره ی وضعیت بروز سرطان سینه در خاورمیانه توضیح داد: اگر وضعیت بروز سرطان سینه را در کشورهای منطقه مانند ترکیه، عراق و پاکستان بررسی نماییم، به این نتیجه می رسیم که میزان بروز این بیماری با این کشورها تا حدودی یکسان است. اما آمار و ارقام بروز سرطان ها در تعدادی کشورها مانند افغانستان به صورت کاذبی بسیار پایین گزارش شده است.
معاون پژوهش و آموزشی پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی اضافه کرد: بطور قطع، سطح سیستم بهداشتی و درمانی افغانستان نسبت به ایران کمتر است و به این علت سطح سیستم ثبت سرطان این کشور هم نسبت به ایران پایین تر است و همین طور این احتمال وجود دارد که خیلی از زنان افغانستانی به علل مختلف به سیستم بهداشتی و درمانی مراجعه نکنند. بدین سبب آمار و ارقام میزان بروز سرطان سینه در افغانستان نسبت به ایران کمتر است.
الفت بخش اضافه کرد: همانطور که مطرح می نماییم علت بروز کمتر سرطان سینه در افغانستان نسبت به ایران به سبب سیستم بهداشتی درمانی ضعیف تر و بی دقتی در ثبت اطلاعات است؛ در ارتباط با کشورهایی که میزان بروز بالایی دارند هم باید اظهار داشت که این کشورها نسبت به غربالگری سیستماتیک سرطان سینه اقدام می کنند و اطلاعات مبتلایان به این بیماری را با دقت بیشتری ثبت می کنند.
فقدان غربالگری سیستماتیک سرطان سینه در ایران «غربالگری فرصت طلبانه» در نظام بهداشتی کشور او با اشاره به اینکه غربالگری سرطان سینه در خیلی از کشورها بصورت سیستماتیک صورت می گیرد، توضیح داد: هنگامی که کشورهایی که غربالگری سیستماتیک سرطان سینه دارند نسبت به صدور فراخوان اقدام می کنند، تمام زنان آن کشور باید به مراکز درمانی مراجعه نمایند و در تست های غربالگری سرطان شرکت نمایند. تشخیص مبتلا شدن به سرطان سینه در مراحل ابتدایی بیماری از مزایای اجرای تست های غربالگری سیستماتیک است.
این پزشک پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی اضافه کرد: مزایای غربالگری سیستماتیک سرطان سینه به تشخیص این بیماری در مراحل ابتدایی بیماری محدود نمی شود؛ بلکه می توانیم جنبه های مختلف سرطان سینه مانند میانگین سن بروز را بررسی نماییم.
بروز سرطان سینه در ایران ۱۰ سال زودتر از دنیا
۴۰ تا ۵۰ سالگی؛ متوسط سن مبتلا شدن در ایران او درباره ی میانگین سنی بروز سرطان سینه در ایران اشاره کرد: اختلاف ۱۰ ساله میانگین سنی بروز سرطان سینه در ایران با کشورهای غربی وجود دارد. بررسی ها مبین این است که متوسط سن مبتلا شدن به سرطان سینه در کشور حدود ۴۰ تا ۵۰ سال است و این در حالیست که متوسط سنی بروز این بیماری در کشورهای غربی ۵۰ تا ۶۰ سال است. شاید بتوان گفت به سبب این که جمعیت کشور نسبت به کشورهای غربی جوان تر است، متوسط سن بروز سرطان سینه در زنان ایرانی کمتر است.
عوامل خطر مبتلا شدن به سرطان پستان وی با اشاره به اینکه دلایل مختلفی سبب افزایش سرطان سینه می شوند، اضافه کرد: دلایل افزایش سرطان سینه به دو دسته «تغییرپذیر» و «تغییرناپذیر» تقسیم می شوند. ژنتیک جزو عوامل تغییرناپذیر بشمار می رود. باآنکه پزشکی در گذر زمان بسیار پیشرفت کرده اما هنوز نتوانسته چاره ای برای مسایل ژنتیکی در ارتباط با سرطان عرضه نماید. بررسی ها مبین این است که ۱۵ درصد سرطان های پستان جزو سرطان های ارثی بشمار می رود که فرد به سبب جهش ژنی به سرطان مبتلا شده است.
نقش عوامل ژنتیکی در مبتلا شدن به سرطان پستان الفت بخش با اشاره به اینکه سابقه فامیلی از دیگر دلایل افزایش سرطان سینه است، توضیح داد: «عوامل ژنتیکی» و «سابقه فامیلی» دو مولفه متفاوت می باشد و باید میان این موارد تفاوت قائل شد. منظور این است که عامل ژنتیکی که سبب بروز سرطان می شود در اعضای یک خانواده وجود ندارد اما این احتمال وجود دارد که یک مادر و فرزند یا دو خواهر به سرطان سینه مبتلا شوند.
این پزشک پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه عوامل هورمونی در سرطان سینه بسیار نقش دارند، توضیح داد: سرطان سینه، یک بیماری است که ارتباط مستقیم با هورمون استروژن دارد؛ بدین سبب هرچه مدت زمان ارتباط بافت پستان با هورمون استروژن بیشتر باشد، شانس مبتلا شدن به بیماری بیشتر می شود. بدین سبب خانمهایی که سن بالاتری یائسگی دارند، شرایط متفاوتی نسبت به سایر زنان دارند؛ به صورت مثال، شرایط فردی که در ۵۵ سالگی یائسه می شود با فردی که در ۵۰ سالگی یائسه شده، متفاوت می باشد.
او درباره ی سن حاملگی و احتمال مبتلا شدن به سرطان سینه توضیح داد: اگر زنان نخستین حاملگی خویش را بعد از ۳۵ سالگی تجربه کنند، ریسک مبتلا شدن در آنها بیشتر می شود. همین طور بررسی ها مبین این است که عدم فرزندآوری هم خطر مبتلا شدن به سرطان سینه را زیاد می کند.
تاثیر شیردهی و حاملگی بر سرطان پستان این پزشک پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی درباره ی تأثیر شیردهی بر سرطان سینه توضیح داد: شیردهی می تواند ریسک مبتلا شدن به سرطان سینه را کم کند. طول مدت شیردهی بر کاهش خطر مبتلا شدن به سرطان سینه تأثیر دارد اما تأثیر تعداد دفعات حاملگی بر کاهش خطر مبتلا شدن به این بیماری ثابت نشده است. بدین سبب نمی توان اظهار داشت که خطر مبتلا شدن به سرطان سینه در خانمهایی که ۵بار حاملگی تجربه کرده اند نسبت به خانمهایی که فقط یکبار حاملگی تجربه کرده اند، کمتر است.
هورمون درمانی و افزایش احتمال مبتلا شدن به سرطان پستان وی با اشاره به اینکه برخی ریسک شاخصهای مبتلا شدن به سرطان سینه قابل تغییر هستند، توضیح داد: هورمون درمانی بعد از یائسگی از عوامل خطر تغییرپذیر سرطان سینه بحساب می آید. در یک بازه زمانی، هورمون درمانی بعد از یائسگی بسیار رایج بود اما نتایج تحقیقات نشان داد که با سرطان سینه ارتباط دارد و بدین سبب انجام آن سفارش نمی شود.
ارتباط مستقیم چاقی با سرطان پستان معاون پژوهش و آموزشی پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی اضافه کرد: مصرف طولانی مدت قرص های هورمونی، استعمال دخانیات، مصرف الکل و سبک زندگی از دیگر ریسک شاخصهای تغییرپذیر سرطان سینه محسوب می شوند. سبک زندگی، مهم ترین ریسک فاکتور قابل تغییر سرطان سینه است؛ بررسی ها مبین این است که چاقی با سرطان سینه ارتباط مستقیم دارد. چاقی، ارتباط تنگاتنگ و مستقیم با «تغذیه» و «فعالیت فیزیکی» دارد که هر دو مولفه جزو سبک زندگی انسان ها محسوب می شوند و البته قابل تغییر هستند.
اهمیت آگاهی بخشی قبل از غربالگری الفت بخش درباره ی وضعیت تشخیص سرطان سینه در ایران هم اشاره کرد: هنگامی که سخن از تشخیص سرطان سینه به میان می آید، غربالگری در کانون توجه قرار می گیرد و در این خصوص باید اظهار داشت که «آگاهی بخشی» قبل از غربالگری مطرح می شود. کشورها برپایه سیاستها و بودجه نظام سلامت خود، عملکرد متفاوتی برای غربالگری سرطان سینه دارند؛ شرایط به نحوی است که غربالگری سیستماتیک در تعدادی کشورها اجرا می شود. متاسفانه، هزینه اثربخشی غربالگری سیستماتیک سرطان سینه در کشور ثابت نشده و بدین سبب سیستم بهداشتی و درمانی کشور با فقدان غربالگری سیستماتیک این بیماری روبرو است.
او اضافه کرد: باآنکه غربالگری سیستماتیک در سیستم بهداشتی و درمانی کشور تعریف نشده اما سازوکاری در سیستم بهداشتی طی چند سال قبل برای غربالگری سرطان سینه تعریف کرده اند. اگر زنان بالای ۴۰ سال به سیستم بهداشتی کشور مراجعه کنند، به آنها سفارش می شود که قطعاً نسبت به انجام ماموگرافی اقدام نمایند. بدین سبب باتوجه به این شرایط میتوان اظهار داشت که فرصت غربالگری برای اشخاصی که به سیستم بهداشتی دسترسی دارند، برقرار است اما چنین فرایندی، غربالگری سیستماتیک نیست؛ بلکه غربالگری «فرصت طلبانه» است. منظور از غربالگری فرصت طلبانه این است که به اشخاصی که به سیستم بهداشتی مراجعه می کنند، سفارش نماییم که تست ماموگرافی انجام دهند و این در حالیست که تمام افراد جامعه به سیستم بهداشتی مراجعه نمی کنند.
ضرورت تشخیص بیماری در مراحل ابتدایی بیماری این متخصص جراحی عمومی درباره ی ماموگرافی توضیح داد: ماموگرافی، روشی است که اشعه ایکس به بافت پستان تابیده می شود و باتوجه به تصاویری که دریافت می کنند، وضعیت سلامت پستان را تشخیص می دهند. ماموگرافی می تواند سبب تشخیص سرطان سینه در مراحل ابتدایی یعنی «استیج صفر» شود و به صورت معمول بشکل «رسوب کلسیم» یا «غیرقرینگی در بافت پستان» خویش را نشان داده است. اگر سرطان سینه در استیج صفر تشخیص داده شود، می تواند درمان صد درصدی داشته باشد.
الفت بخش اضافه کرد: هنگامی که توده بزرگ تر شود و به حدود یک سانتی متر یا اندازه یک نخود شود، به نحوی که بیمار بتواند آنرا حس کند یا به حدود دو سانتی متر برسد، بیماری در مرحله نخست قرار دارد. پرشکان با تشخیص بیماری در استیج اول امیدوار هستند که بیمار بقای ۹۵ تا ۹۷ درصدی داشته باشد. هرچقدر میزان رفتن به پزشک دیرتر باشد، به نحوی که توده بزرگ تر شود یا غدد لنفاوی را درگیر کند، استیج بیمار بیشتر می شود. بنابراین، شانس بقای بیمار کاسته می شود و موفقیت درمان هم صد درصدی نیست.
امکانات مورد ضرورت اجرای غربالگری سیستماتیک او در جواب پرسش «آیا سیستم بهداشتی و درمانی کشور آمادگی اجرای غربالگری سیستماتیک سرطان سینه را دارد؟» اظهار داشت: نهادهای سیاستگذار در عرصه سلامت مانند وزارت بهداشت باید درباره ی غربالگری سیستماتیک تصمیم گیری کنند اما تا جایی که اطلاع دارم، امکانات این مورد را در اختیار داریم. چندین سال پیش، تصمیم بر این بود که غربالگری سیستماتیک سرطان سینه در کشور اجرا شود و به این علت تعداد قابل توجهی دستگاه ماموگرافی بوسیله سازمان های مردم نهاد و نهادهای بین اللمی به کشور وارد شد. تعدادی از این دستگاهها خریداری و برخی هم به کشور اهدا شدند.
معاون پژوهش و آموزشی پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی اضافه کرد: بدین سبب باید اظهار داشت که تجهیزات لازم را در اختیار داریم اما هزینه اثربخشی آن ثابت نشده است. منظور از هزینه اثربخشی این است که هزینه های اجرای ماموگرافی برای تمام زنان ۴۰ تا ۶۵ سال را طی سه سال متوالی محاسبه کرده اند و سپس هزینه های آنرا غربالگری فرصت طلبانه در سیستم بهداشتی و تأثیر آن بر تشخیص بیماری در مراحل ابتدایی را مقایسه کرده اند. سیستم بهداشتی کشور از نظر هزینه اثربخشی به این نتیجه نرسیده است که اجرای غربالگری سیستماتیک برای کشور سودمند باشد اما اثربخشی غربالگری فرصت طلبانه ثابت شده و در کشور اجرا می شود.
روش های تشخیصی جدید او درباره ی روش های جدید تشخیص سرطان سینه هم به ایسنا توضیح داد: پزشکی مانند سایر علوم پیشرفت کرده و همیشه پرسش «آیا روش های جدید می تواند جایگزین ماموگرافی شود؟» را مطرح می کند. این روزها، بسیار می شنویم که ماموگرافی منسوخ شده و با پرسش «روش های جدید تشخیص بیماریها مطرح است، چرا پزشکان ماموگرافی را سفارش می کنند؟» روبرو می باشیم. در وهله نخست، در جواب پرسش چرایی سفارش به انجام ماموگرافی باید اظهار داشت که پزشکان برمبنای دستورالعمل های بین اللملی عمل می کنند و به سبب این که امکانات جدید نداریم، ماموگرافی را سفارش می نماییم. ماموگرافی جزو پروتکلهای روتین درمانی در تمام دنیا بشمار می رود اما هوش مصنوعی “AI” می تواند به تشخیص بیماری کمک نماید. هم اکنون، هوش مصنوعی نمی تواند سرطان سینه را به تنهایی تشخیص دهد.
الفت بخش اضافه کرد: سیستم های کمک تشخیصی که بر اساس هوش مصنوعی استوار هستند به رادیولوژیست کمک می کنند که تصویر بافت پستان یک بیمار در یک شهر دورافتاده را که در آن شهر به رادیولوژیست دسترسی ندارند، بصورت متمرکز دریافت کند و بیماری فرد را تشخیص دهد.
شبکه ملی سرطان در ایران این متخصص جراحی عمومی با اشاره به اینکه جهاد دانشگاهی «پروژه شبکه ملی سرطان» را تعریف کرده، اضافه کرد: مجلس شورای اسلامی، پروژه شبکه ملی سرطان را تصویب کرده و درنظر داریم که از هوش مصنوعی برای گزارش دهی تصاویر شبکه استفاده نماییم. جهاد دانشگاهی جزو ارگان های نادر کشور است که مراکزی در استانهای کشور دارد. چنین شرایطی سبب شده که امکان تشخیص سرطان ها خصوصاً سرطان های زنان و به خصوص سرطان سینه را در تمام کشور اجراکنیم. سال ۱۴۰۰، موضوع تشخیص و درمان سرطان ها در مجلس شورای اسلامی عنوان شد و مأموریت تشخیص و درمان سرطان سینه بصورت شبکه به پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی محول شود.
او توضیح داد: هدف از اجرای شبکه ملی سرطان این است که تمام دسترسی به مراکز تخصصی سرطان سینه فقط در تهران متمرکز نباشد، بلکه دسترسی به این مراکز در بیشتر استان ها و خصوصاً استانهای محروم هم فراهم باشد. گسترش دسترسی به مراکز تخصصی سرطان سینه در کانون توجه قرار گرفت و مراکزی در استانهای خراسان شمالی، خوزستان و سیستان وبلوچستان بوجود آمده است. تصمیم بر این است که روند راه اندازی مراکز تخصصی سرطان سینه در سایر نقاط کشور با همکاری و همیاری جهاد دانشگاهی ادامه داشته باشد. این احتمال وجود دارد که دسترسی به افراد متخصص در تمام مراکز ممکن نباشد، بدین سبب آموزش پزشکان در دستور کار قرار گرفته و همین طور درنظر داریم که از ظرفیت هوش مصنوعی برای تصویربرداری استفاده نماییم. امیدوارم، دیگر ضرورت برای مراجعه اهالی و ساکنان شهرهای دورافتاده به تهران برای تشخیص و درمان سرطان سینه طی سالهای آینده نباشد و خدمات درمانی را در استان سکونت خود دریافت نمایند.
ضعف در آگاهی بخشی و اطلاع رسانی این پزشک درباره ی خواسته های خود از سیاستگذاران حوزه سلامت اظهار داشت: باآنکه کشور از منظور بروز بیماری، دسترسی به امکانات و درمان بیماری در شرایط «خوب» قرار دارد اما در عرصه اطلاع رسانی ضعف داریم. متاسفانه، میزان آگاهی زنان از سرطان سینه چندان بالا نیست؛ به نحوی که حتی با مراجعه دیرهنگام برخی زنان تهران برای درمان این بیماری مواجه هستیم. متاسفانه، خیلی از زنان هیچ اطلاعی درباره ی سرطان سینه ندارند و برخی بیماران این پرسش را مطرح می کنند که «هیچ فرد مبتلایی در خانواده و بستگان آنها حضور ندارد، چرا به سرطان مبتلا شده اند؟» را مطرح می کنند و بدین سبب برای ماموگرافی مراجعه نمی کنند و برخی هم مبتلا شدن به این بیماری را پایان زندگی قلمداد می کنند.
شیب نسبتا تند سرطان سینه در ایران او با اشاره به اینکه آگاهی قسمتی از سرطان سینه ضروریست، اشاره کرد: بازهم تأکید می کنم که میزان بروز سرطان سینه در کشور ما متوسط اما رو به افزایش است. افزایش سرطان سینه فقط به ایران محدود نمی شود و در تمام کشورهای جهان وجود دارد. میزان شیب افزایش سرطان سینه در تمام کشورهای دنیا یکسان نیست و شیب این بیماری در ایران نسبتا تند است. باتوجه به این شرایط، تمام زنان باید نسبت به این بیماری آگاه باشند و سطح اطلاعات خویش را بالا برند. آمار و ارقام مختلفی درباره ی سرطان سینه مطرح و گفته می شود که از هر چهار نفر، یک نفر به سرطان سینه مبتلا می شود که آماری اشتباه است. ابتلای به سرطان سینه به مفهوم پایان زندگی نیست.
چک آپ های سالانه را فراموش نکنید الفت بخش با اشاره به اینکه سرطان هیچ واکسنی ندارد، توضیح داد: با عنایت به این که سرطان هیچ واکسنی ندارد، باید به ریسک شاخصهای آن دقت نماییم. برخی عوامل خطر قابل تغییر و برخی غیرقابل تغییر هستند. من به زنان سفارش می کنم که قطعاً به غربالگری توجه کنند؛ تمام زنان بالای ۴۰ سال باید برای غربالگری اقدام نمایند و با رفتن به پزشک متخصص زنان، ماموگرافی برای آنها تجویز شود. این احتمال وجود دارد که پزشک متخصص انجام غربالگری در فواصل زمانی یک یا دو ساله را سفارش کند اما به زنان بالای ۴۰ سال سفارش می کنم که چک آپ ها را سالانه انجام دهند. همین طور در طول این فواصل زمانی به فعالیت فیزیکی و تغذیه توجه نمایند.
وی درباره ی انجام غربالگری برای زنان کمتر از ۴۰ سال اظهار داشت: همین طور به زنان سفارش می نماییم که بعد از ۳۰ سالگی نسبت به غربالگری سرطان سینه اقدام نمایند اما مدت زمان فواصل زمانی انجام غربالگری هم هر ۲ تا ۳ سال است تا آن زمان که زنان به سن ۴۰ سالگی برسند و غربالگری را در فواصل زمانی یک ساله انجام دهند.
ماستکتومی چیست؟ چند درصد مبتلایان به سرطان سینه ماستکتومی می شوند؟ این پزشک پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی در قسمت دیگری از صحبت هایش درباره ی ماستکتومی و با اشاره به اینکه ماستکتومی (عمل جراحی برداشتن سینه در سرطان پستان) است، اظهار داشت: اگر بخواهیم درباره ی ماستکتومی سخن بگوییم تمام نقاط کشور یعنی شهرهای بسیار کوچک تا پایتخت را مدنظر قرار دهیم. برپایه این دیدگاه، ممکنست که ۵۰ درصد مبتلایان، ماستکتومی را تجربه کنند. اگر در ارتباط با ماستکتومی فقط مراکز ارجاعی مانند پژوهشکده معتمد که مراکز تخصصی درمان سرطان محسوب می شوند را مدنظر قرار دهیم؛ کمتر از ۱۵ درصد بیماران ماستکتومی را تجربه می کنند. در مجموع، ۱۵ تا ۲۰ درصد بیماران ماستکتومی می شوند و بیشتر از ۸۰ درصد بیماران هم حفظ پستان می شوند.
الفت بخش درباره ی شرایط بیماران نیازمند به ماستکتومی توضیح داد: به صورت مثال، اگر زنان با تومور بالای ۵سانت به پزشک مراجعه نمایند و شیمی درمانی هم منجر به کوچک شدن آن تومور نشده، ماستکتومی صورت می گیرد. همین طور این احتمال وجود دارد که بیماری در استیج های پایین باشد اما در کانون های مختلف بافت سینه انتشار یافته باشد؛ به نحوی که اگر بخواهیم تمام کانون ها را برداریم دیگر چیزی از بافت سینه باقی نمی ماند و ماستکتومی سفارش می شود اما در چنین شرایطی بازسازی همزمان را سفارش می نماییم که بیمار از نظر شکل ظاهری صدمه نبیند. خوشبختانه، در مراکز تخصصی درمان سرطان ۸۰ درصد حفظ پستان داریم.
دسترسی به روش های درمانی جراحی و سیستماتیک او با اشاره به اینکه ایران از نظر درمان سرطان سینه در جایگاه خوبی قرار دارد، اضافه کرد: آخرین روش های جراحی که در دنیا مطرح می شود هم آن روش ها در کشور صورت می گیرد. برخی روش های جدید مانند «غده لنفاوی سنتینل» که یک روش لوکس بشمار می رود که در این تکنیک با استفاده از گاماپرو یا ایزوتوپ نسبت به برداشتن تومور اقدام می نماییم. فایده این تکنیک این است که تعداد غدد لنفاوی کمتری برداشته می شود و بیمار به عارضه ورم لنفاوی مبتلا نمی گردد. این احتمال وجود دارد که سیستم های لوکس تری مطرح شود که در کشور در دسترس نباشد. انکوپلاستیک و سایر روش ها که برای حفظ و بازسازی پستان در دنیا صورت می گیرد، در ایران در دسترس می باشد.
الفت بخش درباره ی وضعیت درمان سیستمیک سرطان سینه در ایران توضیح داد: درمان های سیستمیک درمان شامل شیمی درمانی و درمان های هدفمند مانند «هرسپتین» و «ایمونوتراپی» است که در کشور صورت می گیرد. خیلی از داروهای درمان سرطان سینه در کشور تولید شده اما متاسفانه برخی داروهایی که در مراحل سوم به بعد بیماری استفاده می شوند، در کشور تولید نمی شوند و هزینه های بسیار هنگفتی دارند. متاسفانه، بیمار باید داروهایی که در سطح چهار بیماری استفاده می شوند با هزینه دلاری تأمین کند اما خوشبختانه درصد کمی از بیماران گرفتار چنین شرایطی می شوند.
وضعیت دسترسی به داروها و پوشش بیمه ای آن وی با اشاره به اینکه کمتر از ۲۰ درصد بیماران به متاستاز یا بیماری مقاوم می رسند، اظهار داشت: داروهای ایرانی که در دسترس هستند، کارآزمایی بالینی را سپری کرده اند و تا آن زمان که کارآزمایی بالینی انجام نشود، سازمان غذا و دارو اجازه ورود آن به بازار دارویی کشور را صادر نمی نماید. اما متاسفانه ممکنست گاهی اوقات عوارض داروهای ایرانی نسبت به داروی خارجی بیشتر باشد. همین طور دسترسی به داروی خارجی در کشور سخت است؛ نه تنها افراد ناچار هستند که هزینه بیشتری بپردازند این احتمال وجود دارد که تاریخ انقضای آن دارو نزدیک باشد. امیدوارم شرایط برای داروهایی که نمونه مشابه داخلی ندارند و فقط نمونه خارجی دارند، به نحوی باشد که به تولید داخلی آن داروها هم دسترسی داشته باشیم.
او درباره ی پوشش بیمه ای داروهای درمان سرطان هم توضیح داد: داروهایی که در سطوح اول بیماری تجویز می شوند، به صورت معمول پوشش بیمه ای دارند. بیمه های تکمیلی می توانند در پوشش بیمه ای داروهایی مانند ایمنوتراپی که وارد فارماکوپه دارویی کشور شده اند، نقش داشته باشند. به صورت معمول، بیمه های پایه برای داروها سقف تعیین می کنند و سقف بیماران به صورت معمول پر می شود. در چنین شرایطی، بیمه های تکمیلی می توانند موثر باشند اما عملکرد آنها متفاوت است؛ به صورت مثال، برخی سقف درنظر می گیرند و برخی هیچ سقفی ندارد و خیلی خوب پوشش می دهند. همین طور تعیین فرانشیز متفاوت از تفاوت های پوشش بیمه ای داروهای سرطان است.
ضرورت حمایت روحی و روانی از بیماران دچار سرطان الفت بخش با اشاره به اینکه حمایت روحی و روانی از مبتلایان به سرطان بسیار ضروریست، اشاره کرد: هنگامی که پاسخ پاتولوژی را به بیمار اعلام می نماییم، انگار سقف خانه فرو می ریزد. هنگامی که با مورد مشکوک در تصویربرداری افراد مواجه می شویم و از آنها می خواهیم که نسبت به نمونه برداری اقدام نمایند، حمایت های روحی و روانی باید از این مرحله آغاز شود. خانواده هم در روند درمان بسیار نقش دارد و باید حامی بیمار باشد. متاسفانه از نظر حمایت های روحی و روانی از بیماران دچار سرطان ضعف داریم. سیستم حمایتی باید به نحوی عمل کند که بیمار گرفتار فروپاشی نشود. زنان ایرانی، بسیار مقاوم هستند؛ اما چرا حمایتی از جانب سیستم های درمانگر وجود ندارد و برخی هم از حمایت اعضای خانواده خود هم محروم هستند اما مراحل درمان را به تنهایی سپری می کنند. بیماران تلاش می کنند که بیماری، مانعی برای ایفای نقش آنها در خانواده نباشد.
وی درباره ی ضرورت افزایش سواد سلامت مردم اظهار داشت: هنگامی که مواجهه زنان با سرطان سینه را بررسی می نماییم به حلقه مفقوده «سواد سلامت» پی می بریم. متاسفانه، نتایج یک پژوهش مبین این است که ۶۰ درصد زنان تهرانی درباره ی سرطان سینه اطلاع دارند اما فقط ۱۶ درصد این افراد در امتداد این بیماری اقدامات لازم را انجام داده اند. متاسفانه، این عدد و رقم نشاندهنده آمار پایین است و این در حالیست که خیلی از امکانات در شهر تهران است. متاسفانه، اطلاع رسانی سرطان سینه مظلوم واقع شده و مساله ریشه در دلایل متعدد دارد. من بر این باور هستم عددی که درباره ی آگاهی زنان تهرانی از سرطان سینه مطرح شده، یک عدد بزرگ است. با عنایت به این که در زمینه درمان سرطان سینه فعالیت می کنم، بر این باور هستم که کمتر از ۵۰ درصد زنان حتی در کلان شهری مانند تهران درباره ی سرطان سینه اطلاع دارند. اطلاع رسانی درباره ی سرطان سینه مظلوم واقع شده و باید به هر طریق ممکن مانند نصب بنر در مترو و اوتوبوس و ظرفیت رسانه نسبت به افزایش سواد مردم در امتداد سرطان سینه اقدام نماییم.
سرطان پستان پایان زندگی نیست بیماران می توانند زندگی طبیعی داشته باشند او اظهار داشت: سرطان به مفهوم پایان زندگی و مرگ نیست. سرطان سینه جزو سرطان هایی است که روش های درمانی بسیاری دارد. اگر این بیماری به خوبی درمان گردد، بیمار می تواند بقای بسیار خوبی داشته باشد. این بیماری، راه های تشخیص زودرس دارد و من از مردم می خواهم که به سیستم بهداشتی و درمانی کشور اعتماد کنند و نسبت به انجام روش های تشخیص زودرس اقدام نمایند. همین طور از مردم می خواهم که اطلاعات خویش را از مراجع علمی دریافت نمایند و از مراجع غیرعلمی اجتناب کنند. اشعه دستگاه ماموگرافی به هیچ عنوان هولناک نیست و از انجام این تست اجتناب نکنند. همین طور باید سیاسستگذاران کشور را اقناع نماییم که در راه آگاهی بخشی سرطان سینه هزینه کنند.
به اجمال، به این دلیل زنانی که سن بالاتری یائسگی دارند، شرایط متفاوتی نسبت به سایر زنان دارند؛ به شکل مثال، شرایط فردی که در ۵۵ سالگی یائسه می شود با فردی که در ۵۰ سالگی یائسه شده، متفاوت می باشد. شبکه ملی سرطان در ایران این متخصص جراحی عمومی ضمن اشاره به این که جهاد دانشگاهی پروژه شبکه ملی سرطان را تعریف کرده، افزود: مجلس شورای اسلامی، پروژه شبکه ملی سرطان را تصویب کرده و در نظر داریم که از هوش مصنوعی برای گزارش دهی تصاویر شبکه استفاده نماییم. به شکل معمول، بیمه های پایه برای داروها سقف تعیین می کنند و سقف بیماران به شکل معمول پر می شود.