دو بیماری خاموش سنین بالای ۵۰ سال

به گزارش فست فود باز نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت با بیان علائم و شیوه های پیش گیری از بیماری پوکی استخوان و سارکوپنی اظهار داشت: این دو اختلال اسکلتی عضلانی عامل خیلی از مرگ و میرها و ناتوانی ها در سنین بالا هستند و بیماران باید ضمن تشخیص زودهنگام، پروسه درمان خودرا برای پیش گیری از عوارض این بیماری ها کامل کنند.
به گزارش فست فود باز به نقل از ایسنا، دکتر باقر لاریجانی در سمپوزیم تازه های استئوپروز که در روز گذشته در دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد، با اشاره به شیوع بالای پوکی استخوان در افراد بالای ۵۰ سال در ایران و بیان اینکه ژنتیک و تغذیه دو عامل مهم مبتلا شدن به پوکی استخوان در ایران است، اظهار داشت: مطالعات ما در پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران چندین عامل مستعد کننده ژنتیکی برای پوکی استخوان در ایران را نشان داده و کمبود ویتامین D مهم ترین عامل تغذیه ای است که می توان در مورد این بیماری در کشور نام برد.
نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت به مطالعات صورت گرفته در مورد الگوهای ژنتیکی مبتلا شدن به پوکی استخوان اشاره نمود و اظهار داشت: این گروه مطالعات در پژوهشگاه علوم غدد دانشگاه علوم پزشکی تهران هم صورت گرفته و ارتباط گروه های ژنوتیپی مختلف با پوکی استخوان در جمعیت ایرانی بررسی شده است.
وی به مطالعاتی که در زمینه کمبود ویتامین D در ایران صورت گرفته اشاره و اظهار داشت: بیماری پوکی استخوان بار ناتوانی زیادی را به همراه دارد؛ به نحوی که خطر سالانه شکستگی ناشی از پوکی استخوان از خطر خیلی از بیماری های دیگر فراتر رفته و بروز پوکی استخوان بسیار بیشتر از سکته قلبی، سکته مغزی و سرطان پستان است.
لاریجانی با اشاره به اینکه با افزایش امید به زندگی در سطح جهان تعداد افراد سالخورده در هر منطقه جغرافیایی رو به افزایش است، اظهار داشت: پیشبینی می شود که افراد سالخورده جهان به بیشتر از ۱ میلیارد و ۵۵۵ میلیون نفر برسند و طبیعتا یکی از معضلات در این جمعیت بحث پوکی استخوان و شکستگی های ناشی از آن است.
وی ادامه داد: بدون شک این بیماری در این تعداد بالای جمعیت بار مالی بسیار زیادی را به اقتصاد جهانی تحمیل خواهد نمود. همینطور شکستگی های ناشی از پوکی استخوان سال ها زندگی توام با ناتوانی را برای افراد به همراه خواهد داشت؛ به صورتی که ناتوانی ناشی از پوکی استخوان بسیار بیشتر از سایر بیماری های غیرواگیر است.
نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر عنوان کرد: از هر ۲ زن بالای ۵۰ سال و از هر ۵ مرد بالای ۵۰ سال یک نفر در معرض شکستگی ناشی از پوکی استخوان است و مطالعات نشان داده در حالیکه در سال ۲۰۰۰ حدود ۹ میلیون مورد شکستگی بر اثر پوکی استخوان رخ داده، مداخلات مناسب توانسته به میزان ۲۰ تا ۲۵ درصد این شکستگی ها را کم کند.
وی ادامه داد: باتوجه به اینکه در بیشتر موارد، ترمیم حجم استخوان کاهش یافته امکان پذیر نیست و عواقبی که شکستگی های ناشی از پوکی استخوان به همراه دارد، شناسایی افراد در معرض خطر بالای شکستگی و انجام مداخلات در این زمینه می تواند برای افراد و جامعه بعنوان یک کل مفید باشد.
لاریجانی به الگوی فرکس برای شناسایی افراد در معرض خطر شکستگی های ناشی از پوکی استخوان اشاره نمود و اظهار داشت: لازم است از این ابزار که در کنار عوامل تشدید کننده خطر، بافت تراکم استخوان را در استخوان ران می سنجد، استفاده گردد.
وی با اشاره به اینکه استراتژی های ثبت و غربالگری پوکی استخوان در کشور برپایه عوامل بالینی و تراکم استخوان طراحی شده، اضافه کرد: غربالگری بیماران در معرض خطر بالای شکستگی شکنندگی سنگ بنای استراتژی مدیریت پوکی استخوان ایران است و با رجوع افراد به مراکز و تشخیص بیماری، مداخلات بموقع شامل آموزش بیمار و مداخلات بالینی بلافاصله دنبال می شود.
نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت اظهار داشت: در این سیستم کلیه داده ها به صورت محلی جمع آوری، ترکیب و ثبت می شوند و بعد از ثبت و تجزیه و تحلیل داده ها، مدیریت، آموزش و پیگیری شروع می شود.
وی تصریح کرد: ثبت ملی شکستگی پوکی استخوان با هدف اصلی تهیه رکورد ملی شکستگی پوکی استخوان طراحی و به راه افتاده است. در این سیستم کلیه افراد با شیوع قبلی شکستگی پوکی استخوان در بانک اطلاعاتی ثبت می شوند و بیماران در معرض خطر بالای شکستگی پوکی استخوان و هیچگونه سابقه شکستگی توسط کلینیک های سرپایی، بخش های بیمارستان، تنظیمات مراقبت های بهداشتی اولیه روستایی و شهری شناسایی و ثبت می شوند.
لاریجانی اظهار داشت: تشخیص پوکی استخوان بر مبنای ارزیابی بالینی شاخص های خطر به همراه اندازه گیری چگالی مواد معدنی استخوان با اشعه ایکس انجام می شود. باآنکه چگالی پایین یکی از عوامل خطرشکستگی است، اما برای ارزیابی خطر شکستگی و نظارت بر پاسخ به درمان محدودیت هایی در این فاکتور وجود دارد که لزوم توسعه فن آوری های جدید برای تشخیص پوکی استخوان را تشدید می کند.
وی به روش های تشخیصی نوین نظیر نمره T، رادیوگرافی استخوان، QCT، ام آر آی، سونوگرافی تراکم استخوان اشاره نمود و اظهار داشت: در تصویربرداری ها هم امکان دارد، تصویربرداری در نقاط مختلف بدن نتایج متفاوتی را نشان دهد و این بررسی ها علل بیماری را توضیح نمی دهند.
نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر به کاربرد نشانگرهای بیوشیمیایی در تشخیص پوکی استخوان اشاره نمود و اظهار داشت: اخیراً، پیشرفت در تکنیک های اندازه گیری منجر به توسعه سنجش تراکم استخوان شده و این روش اطلاعات ارزشمندی را هم برای ارزیابی های بالینی اولیه و هم برای نظارت بر درمان عرضه می دهند.
وی با اشاره به اینکه اندازه گیری ایزوتوپ کلسیم یک روش جدید و با دقت بالا، غیر تهاجمی و بدون اشعه برای تشخیص پوکی استخوان فراهم شده، اظهار داشت: بر خلاف تکنیک های تصویربرداری اندازه گیری نشانگرهای گردش استخوان امکان ارزیابی پویا از بازسازی استخوان را فراهم می آورد. استفاده از پروتئومیکس منجر به کشف نشانگرهای جدید و حساس گردش استخوانی شده است که اطلاعات بی نظیری را برای تشخیص بالینی و درمان بیماران مبتلا به بیماری های استخوانی عرضه می دهند.
لاریجانی با اشاره به اینکه یک دستگاه الکتروشیمیایی برای غربالگری و تشخیص پوکی استخوان بر مبنای داده های پروتئومیکس در پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران اختراع شده، اظهار داشت: این پروژه با مشارکت مرکز علمی در اتریش در دست اعتبارسنجی است.
وی با تشریح پروتکل های درمانی پوکی استخوان اظهار داشت: از شیوه هایی که ذکر شد برای تشخیص و پیگیری درمان افراد به صورت ترکیبی استفاده می شود.
نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت تصریح کرد: به علت خاموش بودن این بیماری کمتر از ۲۵ درصد افراد فرآیند درمان خویش را کامل می کنند.
وی سارکوپنی را تخریب توده و قدرت عضلانی تعریف کرد و اظهار داشت: این بیماری هم در سنین بالا ایجاد می شود و همانند پوکی استخوان زمینه ساز شکستگی های استخوانی و ناتوانی های حرکتی در افراد می شود. این بیماری نیازمند سنجش توده و قدرت عضلانی و عملکرد فیزیکی فرد است.
بنابر اعلام روابط عمومی وزارت بهداشت، لاریجانی اضافه کرد: شیوع سارکوپنی در مردان مسن تر از ۷۵ سال نسبت به زنان در سن مشابه در ایران بیشتر است و از عوامل موثر در ایجاد این بیماری می توان به سن بالاتر، جنس مذکر، سیگار کشیدن و BMI پایین اشاره نمود.
نایب رئیس کمیته ملی بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت با اشاره به برنامه مشترک برای ارزیابی ریزمغذی ها و متابولیت های مربوط به سارکوپنی اظهار داشت: با عنایت به فشار اقتصادی و بهداشتی و روانی سنگین که پوکی استخوان به جوامع تحمیل می کند، باید یک رویکرد جامع ملی در مورد آن طراحی شود و از آنجائیکه جلوگیری از شکستگی پوکی استخوان عناصر مختلفی همچون اصلاح سبک زندگی، مداخلات رژیم غذایی و مدیریت دارویی را شامل می شود، اتخاذ یک رویکرد چند رشته ای در مقابل آن ضروریست.