متادون عرضه داروخانه ای یا نشت در بازار سیاه!
به گزارش فست فود باز عرضه داروخانه ای متادون؛ موضوعی چالش برانگیز که موافقان و مخالفان خویش را دارد، اما قانون مصر است که دارو چه مخدر چه غیر مخدر باید از راه داروخانه ارائه شود…
به گزارش فست فود باز به نقل از ایسنا، از ابتدای دهه ۸۰ بود که بحث نگهداری از معتادان و سوق دادن آنها از مواد مخدر به سمت داروهای مخدر که عوارض کمتری دارند، شروع شد. بر همین مبنا مراکزی با عنوان مراکز ترک اعتیاد یا MMT شکل گرفت تا در حوزه ترک اعتیاد معتادانی که به مواد مخدر سنتی اعتیاد دارند، کمک نماید. به تدریج اما مراکز MMT توسعه یافتند. به صورتی که هم اکنون بیشتر از ۸۰۰۰ مرکز ترک اعتیاد در کشور وجود دارد که علاوه بر درمان، ارائه داروی بیماران را هم انجام می دهند؛ در حالیکه بارها و بارها از جانب سازمان غذا و دارو اعلام شده که طبق قوانین تنها محل عرضه دارو، داروخانه است.
چرا متادون باید در داروخانه عرضه شود؟ در این حوزه دکتر سید حیدر محمدی-مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو چندی قبل در گفت و گو با ایسنا، اظهار داشت: وظیفه مراکز درمان ترک اعتیاد اصلا توزیع دارو نیست، بلکه درمان اعتیاد است. درمان با توزیع دارو تفاوت بسیاری دارد. اصولا جایی که دارو را تجویز می کند با جایی که آنرا تأمین و عرضه می کند، نباید در یک جا باشند.
وی ادامه داد: در گذشته به سبب نگرانی هایی که از توزیع داروهای ترک اعتیاد داشتیم، توزیع آنها را از داروخانه جدا کرده بودیم، اما باید بدانیم که داروخانه تنها محل معتبر برای توزیع دارو است. به هر علتی از گذشته روند به این صورت بود که داروهای ترک اعتیاد در همان مراکز ترک اعتیاد که داروها را تجویز می کردند، تأمین و عرضه هم می شد که این اقدام اشتباه بود. به اعتقاد من بهترین کار این است که درمان این بیماران و تجویز دارو در مراکز ترک اعتیاد صورت گیرد و دارو از محل عرضه اصلی خود، یعنی داروخانه تامین گردد.
محمدی تصریح کرد: در عین حال متاسفانه موارد تخلف زیادی در خصوص نشت داروها از مراکز ترک اعتیاد شنیدیم و بهترین راه جلوگیری از این تخلفات این است که داروهای ترک اعتیاد هم مانند همه داروها در داروخانه ارائه شود. البته برای این اقدام دستورالعملی تهیه کردیم و به تمام دانشگاه های علوم پزشکی کشور ابلاغ کردیم که مطابق آن دستورالعمل و با بسترسازی و حفظ شرایط لازم و امینت کافی داروخانه این اتفاق افتد. پیش از این یک بخش از داروهای ترک اعتیاد را مراکز ترک اعتیاد عرضه می کردند و بخشی هم در معاونت های غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی توزیع می شد که هم اکنون قرار شد تمام این داروها در داروخانه هایی توزیع شود که بسترسازی لازم را از نظر امنیت انجام داده اند که این اقدام را به صورت پایلوت در استان قم اجرا کردیم که خوشبختانه موفقیت آمیز بود. در این داروخانه هایی که داروی ترک اعتیاد عرضه می شود، با نسخه پزشک و یا نسخه پزشک مرکز ترک اعتیاد، افراد می توانند داروهایشان را دریافت نمایند.
داروخانه، محل عرضه دارو است در عین حال چندی قبل دکتر محمدرضا شانه ساز- رئیس سازمان غذا و دارو در یک نشست خبری در اینباره، اظهار داشت: از نظر قانونی محل عرضه دارو داروخانه است و نمی توان گفت چون در یک محلی دارویی چند سال عرضه شده و هنوز هم آنرا دریافت می کند و قرار هم نیست قطع شود، حال در جایی که قانون مشخص کرده که دارو را عرضه کند، به لحاظ اینکه عده ای خوششان نمی آید، این کار را انجام ندهیم. فکر می کنم اقدامی که در این حوزه در حال انجام می باشد، کار درستی است و افراد باید بتوانند در زمینه درمان اعتیادشان انتخاب گر باشند.
چالش دیگری که درباره داروهای مخدر وجود دارد، هولوگرام دار نبودن این داروهاست؛ در حالیکه سازمان غذا و دارو سال قبل اعلام نمود که تا آخر مهر ماه ۱۳۹۸، متادون هولوگرام دار می شود، اما به قول نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، هنوز این اتفاق نیفتاده و برای ردیابی و رصد این داروها و پیشگیری از نشت آنها حتما باید این مورد عملی شود.
در عین حال دکتر سید علی فاطمی در گفتگو با ایسنا، درباره وضعیت توزیع متادون در داروخانه ها، اظهار داشت: سال قبل ستاد مبارزه با مواد مخدر، مصوبه ای داشت در خصوص اینکه داروهای آگونیست یا داروهای نگهداری معتادان از راه داروخانه ها عرضه شده و به فروش برسد. بر همین مبنا هم سال جاری سازمان غذا و دارو ضابطه ای را برای توزیع داروهای آگونیست و متادون تدوین کرد.
وی اضافه کرد: باید توجه کرد که این داروها برای ترک اعتیاد نیستند. در فرایند ترک اعتیاد بحث های روان درمانی و سم زدایی را داریم. با داروهایی مانند متادون که داروهای نگهداری از معتادان هستند، عملا فرد را از اعتیاد به مواد مخدر، به سمت داروهای مخدر می آوریم که برای فرد عوارض کمتری دارند، اما فرد کماکان معتاد باقی می مانند، اما شاید تا آخر عمرش به جای استفاده از مواد مخدر، داروی مخدر استفاده نماید.
فاطمی افزود: در همه جای دنیا، محل عرضه دارو فقط در داروخانه است. بر این اساس دارو در مطب تجویز می شود و محل عرضه آن داروخانه است. در عین حال مراکز ترک اعتیاد یا همان مراکز MMT هم بعنوان مطب شناخته می شوند و باید داروی ترک اعتیاد را برای افراد تجویز کنند، اما عرضه آنها از جانب داروخانه ها صورت گیرد.
داروفروشی در مراکز ترک اعتیاد؛ ممنوع
وی اظهار داشت: در عین حال در ایران از اوایل دهه ۸۰ بحث مراکز MMT عنوان شد. پیش از آن معتادان رفتارهای پرخطر داشتند و معتادان سنتی یا به سمت مواد مخدر صنعتی و یا به سمت داروهای تزریقی می رفتند و استفاده از مواد مخدر تزریقی هم منجر به افزایش زیاد ایدز در کشور شد. بر همین مبنا در مراکز MMT معتادان را از مواد مخدر به سمت داروهای مخدر سوق دادند. در عین حال در اوایل دهه ۸۰ کسی فکر نمی کرد که تعداد این مراکز قرار باشد تا این حد افزایش یابد. هم اکنون طبق آمار بین هشت تا ۱۰ هزار مرکز MMT در کشور وجود دارد. در حالیکه در ایران بیشتر از ۱۱ هزار داروخانه داریم، اما نزدیک ۱۰ هزار مرکز فروش داروی مخدر هم داریم که این اصلا درست نیست و در هیچ کجای دنیا چنین چیزی سابقه ندارد. به صورتی که این مراکز بسیار زیاد شده در آنها داروفروشی اتفاق می افتد که تبعاتی هم داشته است و علیرغم کنترل ها، شاهد نشت داروهای مخدر در بازار هستیم. بر همین مبنا سازمان غذا و دارو تصمیم گرفت که توزیع و عرضه این داروها را به داروخانه ها بازگرداند.
فاطمی همینطور اظهار نمود: البته فعلا در ضابطه ای که در این حوزه نوشته شده، هم مراکز MMT را برای عرضه این داروها در نظر گرفته اند و هم برخی از داروخانه های داوطلب را که باید شرایطی را از نظر محیطی و فضای داروخانه، گذراندن دوره های آموزشی از جانب داروخانه و… داشته باشند که در صورتی که داروخانه این شرایط و ضوابط را داشته باشند، می تواند برای عرضه داروهای مخدر تقاضا دهد.
وی تصریح کرد: طبق این ضابطه اعلام شده که داروخانه ها، داروهای مخدر را به مراکز ترک اعتیاد عرضه می کنند. یعنی مراکز باید داروها را از داروخانه ها دریافت نمایند که این کار خیلی بهتر از این است که مراکز ترک اعتیاد راسا و مستقیما داروها را از شرکتهای پخش دریافت کرده و به داروفروشی در مراکز ترک اعتیاد اقدام نمایند. برخی دانشگاه ها این طرح را به صورت آزمایشی اجرا کردند و داروخانه ها این داروها را در اختیار مراکز ترک اعتیاد قرار می دادند که موفقیت آمیز بود.
داروهای مخدر هولوگرام دار شوند
فاطمی درباره کاهش احتمال نشت داروهای مخدر به بازار آزاد با ضابطه مند شدن عرضه آنها در داروخانه ها، اظهار داشت: بطور قطع با این اقدام می توان این داروها را ثبت نمود. هم اکنون داروخانه ها داروهای تخصصی زیادی را عرضه می کنند و کاملا مشخص است که چه تعداد دارو به آنها داده می شود و چه تعداد بیمار این دارو را دریافت نمودند. البته این کافی نیست و حتما باید هولوگرام و کد UID روی داروهای مخدر هم الصاق شود تا اگر احیانا این داروها به هر طریقی به بازار نشت پیدا کرد، بتوان منشا آنرا شناسایی کرد. متاسفانه هنوز برای داروهای مخدر این اتفاق نیفتاده است که باید این اتفاق بیفتد تا احتمال نشت را به حداقل برسانیم. این داروها هنوز در سامانه تی تک هم نیستند و اگر هولوگرام بگیرند و در سامانه تی تک ثبت شوند می توان از نشت آنها جلوگیری کرد و قابل ردیابی خواهند بود.
About Author
