رئیس مرکز طبی کودکان: اثر منفی آلودگی هوا بر رشد مغزی کودکان
فست فود باز: رییس «قطب علمی طب خردسالان کشور» با اعلان اینکه مصرف زیاد فست فود و آلودگی هوا اثری منفی بر رشد مغزی خردسالان می گذارد، به والدین سفارش می کند اطفال خودرا زیاد در معرض استفاده از موبایل و فضای مجازی قرار ندهند.
گروه جامعه ایرنا – گفتگو با دکتر رضا شروین بدو فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان، از بحث سرطان در کودکان آغاز شد و با سوالاتی در رابطه با امواج موبایل ادامه یافت؛ پرسش هایی در ارتباط با نقش غذاهای فوری و آماده و همینطور آلودگی هوا در رشد مغزی و تأثیر هوش مصنوعی در تشخیص بیماری های صعب العلاج کودکان به این مصاحبه تمام کرد. متن این گفتگو به دنبال می آید:
مهم ترین بیماری هایی که حالا کودکان با آن درگیرند کدامند؟
در درجه اول کماکان بیماری های عفونی، در مرحله بعدی حوادث و سوانح. سپس بیماری هایی که منشاء ژنتیک دارند و احیاناً بدخیمی ها و سرطان های خاصی که در دوره کودکی وجود دارد.
هر وسیله ای که بخواهد توجه و تمرکز کودک را از بین ببرد و محرک های مجازی را جایگزین محرک های حقیقی کند، روی عملکرد مغز و در سنین خیلی خیلی پایین می تواند روی سیناپس های مغزی اثر منفی بگذارد
گفته می شود تعداد سرطان بین کودکان در ایران افزایش پیدا کرده است، صحیح است؟
من آمار دقیقی ندارم. ولی شاید بتوان گفت هم اکنون سرطان ها بیشتر شناسایی و ثبت می شوند. فکر می کنم آمار ما از این نظر تفاوت خیلی معناداری با آمار جهانی ندارد، البته این را باید با آمار دقیق کشوری گفت. اما حالا خیلی از سرطان های کودکان نسبت به گذشته زودتر تشخیص داده و شاید همین سبب می شود که این آمار بیشتر به نظر بیاید.
خیلی از سرطان های کودکان نسبت به گذشته زودتر تشخیص داده می شوند یکی از مشکلاتی که حالا وجود دارد استفاده فراوان کودکان از تلفن همراه می باشد. امواج موبایل ها چه صدمه ای به مغز کودکان وارد می کند؟
من از بُعد دیگری می خواهم به قضیه بپردازم. هر وسیله ای که بخواهد توجه و تمرکز کودک را از بین ببرد و محرک های مجازی را جایگزین محرک های حقیقی کند، روی عملکرد مغز و در سنین خیلی خیلی پایین می تواند روی سیناپس های مغزی اثر منفی بگذارد. از این دیدگاه، وقتی توجهی که بچه ها به وسیله ای مانند تلفن همراه می کنند – که گاهی ساعت ها طول می کشد – جایگزین بازی هایی می شود که کودکان با وسایل یا اطفال دور و بر خود می کنند، این توجه می تواند مضر باشد. هم اکنون محرک های بصری و سمعی مجازی که به اصطلاح به آن دیجیتال مدیا می گوییم جایگزین عاداتی مثل بازی کردن با هم سن و سالان یا حتی بازی با قاشق و چیزهایی از این قبیل شده است.
اما در مورد اینکه امواج موبایل، امواج سلامت و امنی هستند سفارش اول من اینست با همکارانی که در زمینه فیزیک پزشکی کار کرده اند، صحبت کنید. دوم اینکه تکنولوژی تلفن همراه خیلی قدیمی نیست و شاید حدود سه دهه باشد که در دنیا از آن استفاده می شود. ازاین رو شاید دهه ها زمان ببرد تا بتوان در رابطه با امن یا ناامن بودن آن برای انسان نظر داد.
نکته ای وجود دارد اینست که قطر جمجمه کودکان و شیرخواران از بزرگسالان مقداری کمتر است؛ تأثیر محرک های بصری و شنوایی آنها هم مقداری با سنین بالاتر متفاوت است. ازاین رو در مجموع سفارش می شود که در این حوزه با احتیاط عمل شود. استفاده از موبایل و تبلت برای ساعات متوالی برای کودکان سفارش نمی گردد. بعلاوه اینکه استفاده از تلفن همراه توسط بچه ها برای صحبت کردن به مدت طولانی، اگر انجام نشود بهتر است.
تغذیه با فست فود چه تاثیری روی رشد مغزی کودکان می گذارد؟
می تواند اثری منفی بر رشد مغزی اطفال داشته باشد. از طرفی سبب افزایش وزن و مشکلات دیگری برای آنها شود. توجه داشته باشید که تغذیه سالم یکی از مهم ترین موارد برای رشد مغزی کودکان است. بیشترین میزان رشد مغز در اوایل دوره کودکی و در کل در دوران کودکی رخ می دهد.
اگر غذاهای مصرفی، غذاهای استانداردی باشند که حدودا می توانیم بگوییم غذاهای سنتی ما استاندارد هستند؛ رشد مغز درست صورت می گیرد. اما استفاده بیش از اندازه از فست فودها و غذاهای دارای مواد نگهدارنده، روی سلامت جسمی کودکان و به تبع آن سلامت ذهنی و مغزی شان اثر بد می گذارد.
از طرفی فست فودها سبب چاقی و افزایش وزن کودکان می شوند که هم اکنون به شکل خطری کل دنیا را دارد تهدید می کند. همین اضافه وزن، سبب کم تحرکی بچه ها می شود در حالیکه کودکان برای رشد صحیح خود باید تحرک لازم را داشته باشند.
هوش مصنوعی در مواردی مانند تفسیر کلیشه های رادیولوژی و به خصوص ام آرآی و موارد دیگر هم می تواند کمک خیلی خوبی به ما دهد ولی نمی تواند جایگزین خرد انسان هوشمند باشدآلودگی هوا چه تاثیری روی رشد مغزی کودکان دارد؟
مغز ما مانند یک ماشین است. ماشین برای حرکت از سوخت بهره می برد. مغز ما هم برای فعالیت خود به شکل عادی از قند یا گلوکز و اگر ناچار شود از کتون استفاده می نماید. علاوه بر این از اکسیژن هم بهره می برد. هر عاملی که بتواند روی غلظت اکسیژن دریافتی مغز ما تأثیر نامطلوب بگذارد برای سیستم عصبی ما هم می تواند مضر باشد.
در بحث آلودگی هوا، احتراق ناقص سوخت های فسیلی توسط موتور خودرو ها یا آلودگی های صنعتی، هوا را آلوده می کند. تنفس این آلاینده ها در طولانی مدت می تواند روی سیستم عصبی انسان تأثیر بدی بگذارد. این آلاینده ها حتما روی رشد مغزی کودکان هم اثری منفی خواهند داشت.
آلودگی هوا حتما روی رشد مغزی کودکان اثری منفی خواهد داشت پرسش آخر، نقش هوش مصنوعی در تشخیص بیماری های صعب العلاج کودکان چیست؟
خیلی زیاد. به شرطی که ما بلد باشیم از هوش مصنوعی استفاده نماییم. هوش مصنوعی هیچگاه جای خِرد هوشمند انسان را نمی گیرد ولی می تواند به ما کمک زیادی کند. اگر ما بتوانیم مجموعه ای از علایم و نشانه ها را بشکلی صحیح، با عنایت به شرح حالی که از کودک می گیریم و معاینه عصبی که از او انجام می دهیم پیدا نماییم، به تبع آن سبب می شویم اطلاعات بیشتری از بیماری کودک داشته باشیم. بخصوص اگر با بیماری نادری مواجه باشیم یا دنبال یک تشخیص افتراقی باشیم.
اینجاست که ابزاری مثل هوش مصنوعی می تواند به ما کمک نماید. یافته های بالینی را به هوش مصنوعی می دهیم و در نهایت در تشخیص بیماری از آن استفاده می نماییم. هوش مصنوعی در موارد دیگری مانند تفسیر کلیشه های رادیولوژی و به خصوص ام آرآی و موارد دیگر هم می تواند کمک خیلی خوبی به ما دهد ولی همان گونه که گفتم هوش مصنوعی نمی تواند جایگزین خرد انسان هوشمند باشد.
ممنون از وقتی که در اختیار ایرنا قرار دادید.