عوامل خطر سرطان سینه و پیش گیری از آن

فست فود باز: برخی از عوامل خطر سرطان سینه می توانند اصلاح شوند و بعضی دیگر خارج از اراده افراد هستند، بدین سبب افراد می توانند گام هایی را برای کاهش خطر بیماری بردارند.

به خبرگزاری مهر، خوشبختانه بیشتر عوامل خطری که سبب سرطان پستان می شوند قابل اصلاح هستند. حدود نیمی از موارد سرطان پستان در زنانی بروز می کنند که عامل خطر مشخصی به جز سن بالای ۴۰ سال ندارند.
عوامل خطر غیرقابل اصلاح
افزایش سن: با افزایش سن خطر ابتلاء به سرطان پستان افزایش خواهد یافت. بیشتر موارد سرطان پستان در سن بالای ۵۰ سالگی بروز می کنند. سابقه خانوادگی و جهش های ژنی: سابقه خانوادگی مثبت، خطر ابتلاء به سرطان پستان را زیاد می کند. در ۲۰ تا ۳۰ درصد مبتلایان به سرطان پستان سابقه خانوادگی وجود دارد. در صورت وجود بیماری یک طرفه در یکی از بستگان درجه یک پیش از یائسگی، خطر ابتلاء در کل زندگی فرد، ۳۰ درصد است. گرفتاری دو طرفه پستان در مادر و یا خواهر پیش از یائسگی، این خطر را تا ۴۰ تا ۵۰ درصد بالا می برد. علت افزایش ریسک، ژن های سرطان زای (اونکوژن های) ارثی است که با وراثت اتوزوم غالب به ارث می رسند. شایع ترین جهش ها حذف ژنی در BRCA1، BRCA2و PALB-2 است. در فرد حامل این جهش ها خطر ابتلاء به سرطان پستان ۴ درصد در سال و در طول زندگی ۳۵ تا ۸۵ درصد است. در این افراد خطر ابتلاء به سرطان پستان در سمت مقابل ۶۵ درصد است. در ۵۰ درصد موارد، افراد مذکر حامل ژن هستند. در مردان حامل BRCA2، خطر سرطان پروستات و پستان افزایش خواهد یافت.
مطالعات نشان داده است که شاید فقط حدود ۱۰ درصد موارد سرطان پستان در رابطه با عوامل ارثی است و این امکان دارد برخی از زنان را وادار کند تا به روش های پیشگیری (برداشتن پستان ها) و بررسی های غربالگری اهمیت دهند.
سن قاعدگی کمتر از ۱۱ سال: شروع نخستین قاعدگی در سنین پایین تر یک عامل خطر برای سرطان پستان است. در نخستین قاعدگی در سن نوجوانی بافت پستان در معرض استروژن ها و دیگر هورمون ها قرار می گیرد و مواجهه با سطوح دائمی هورمونی افزایش خواهد یافت. قاعدگی در دختران چاق و بی تحرک زودتر اتفاق می افتد. باید به نوجوانان و والدین آنان اهمیت فعالیت بدنی منظم و یک رژیم غذایی سالم را آموزش دهیم. به ازای هر سال قاعدگی زودرس، خطر ۴ درصد افزایش خواهد یافت.
سن یائسگی بالای ۵۴ سال: یائسگی در سن بالاتر با افزایش ریسک سرطان پستان ارتباط دارد. توقف چرخه های قاعدگی منجر به کاهش سطوح هورمون های مترشحه داخلی و خاتمه تکثیر سلول های پستان که در طول سالهای تولید مثلی دیده شده می گردد. خطر سرطان پستان به ازای هر سال تأخیر در یائسگی تا ۳ درصد افزایش خواهد یافت.
قد: زنان قد بلند دارای افزایش ریسک سرطان پستان هستند. قد در بالغین می تواند یک شاخص بارز برای میزان دریافت تغذیه در دوران کودکی و نوجوانی باشد و رشد سریع با بلندی قد در ارتباط می باشد که امکان دارد منجر به افزایش ریسک جهش سلولی و بالا رفتن خطر سرطان شود.
زمینه نژادی و قومی: زنان سفید پوست خطر بالاتری از سرطان پستان را نسبت به زنان آمریکایی آفریقایی تبار دارا هستند و زنان آسیایی تبار، اسپانیایی تبار و بومی آمریکا به صورت قابل توجهی خطر پایین تری را در مقایسه با دیگر گروههای نژادی و قومی دارند. مقدار زیاد تفاوت در خطر، احتمالا ناشی از تفاوت های اقتصادی اجتماعی (و الگوهای تولید مثلی) و هم چنین شیوه زندگی و عوامل محیطی است.
وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهتر: خطر سرطان پستان با وضعیت اقتصادی اجتماعی بهتر مرتبط می باشد. زنان با وضعیت اقتصادی اجتماعی بالاتر، تمایل دارند که حاملگی را دیرتر شروع کنند و بچه های کمتری داشته باشند که هر دو عامل بعنوان افزایش دهنده خطر سرطان پستان هستند.
سابقه هیپرپلازی (رشد بیش از اندازه سلول ها) در پستان: خانمهایی که از نظر بافت شناسی دارای یک سابقه قطعی بیماری خوش خیم پرولیفراتیو پستان هستند، در معرض افزایش ریسک ابتلاء به سرطان پستان قرار دارند. بیماری خوش خیم پرولیفراتیو، یک تکثیر غیرعادی سلول ها در مجاری و لوبول های پستان را شامل می شود.
عوامل خطر قابل اصلاح
نمایه توده بدنی (BMI): ارتباط BMI با بروز سرطان پستان در سنین مختلف متفاوت است: افزایش دریافت کالری در کودکی و نوجوانی وزن بدن را می افزایند که می تواند منجر به قاعدگی زودرس و افزایش قد در بزرگسالی شود که هر دو آنها با افزایش ریسک سرطان پستان مرتبط هستند. در سنین باروری، BMI پایین خطر سرطان پستان را زیاد می کند. در سنین بعد از یائسگی، BMI بالا خطر سرطان پستان را زیاد می کند.
یکی از بهترین روش ها برای پیشگیری از افزایش وزن، افزایش فعالیت ورزشی است و همه افراد باید به تعادل در دریافت کالری غذایی با فعالیت ورزشی منظم سفارش شوند. اما به صورت کلی تعادل در BMI (بین ۱۸ تا ۲۵) سفارش می شود و BMI پایین تر از حد طبیعی و بخصوص بالای ۳۰ خطر سرطان پستان را زیاد می کند.
الکل: مصرف الکل حتی به مقدار کم خطر سرطان پستان را زیاد می کند. با مصرف الکل سطوح استروژن های گردش خون بالا می رود. هم چنین الکل امکان دارد خطر سرطان را با کاهش ذخایر فولات و ویتامین A بدن، بالا ببرد. خانمهایی که الکل می نوشند، باید به قطع مصرف الکل و مصرف روزانه مولتی ویتامین به همراه فولات سفارش شوند.
سن بالا در زمان نخستین تولد: اشخاصی که تولد فرزند بعد از ۳۵ سالگی دارند، خطر بالاتری از سرطان پستان را نسبت به خانمهایی که زایمان زودتری دارند، دارا هستند. نخستین حاملگی، منجر به تکثیر نامتمایز سلول های پستان و تغییرات دائمی بافت پستان جهت آماده شدن برای شیردهی می شود. در نخستین حاملگی یک زن مسن تر احتمال بیشتری می رود که صدمه DNA زودتر اتفاق بیفتد. این DNAهای غیرعادی می توانند در خلال رشد سریع سلولی دوره حاملگی، همانند سازی شوند.
مواجهه با اشعه: مواجهه با اشعه در دوز بالا (برای درمان برخی بیماری ها مانند لنفوم) بخصوص اگر مواجهه در سنین جوانی باشد با افزایش ریسک سرطان پستان مرتبط می باشد. قرارگیری در معرض دوز کم رادیوگرافی که برای ماموگرافی استفاده می گردد، نمی تواند خطر سرطان پستان را افزایش دهد و یا این خطر قابل چشم پوشی است.
قرص های ضدبارداری خوراکی: امکان دارد خطر سرطان پستان در خانمهایی که هم اکنون از قرص های ضد حاملگی خوراکی استفاده می نمایند یا در خلال ۱۰ سال قبل از قرص های ضدبارداری خوراکی بهره برده اند، اندکی بالاتر باشد. با این حال، ۱۰ سال یا بیشتر پس از توقف مصرف قرص های ضد حاملگی خوراکی، افزایش ریسک سرطان پستان وجود ندارد. خطر قطعی سرطان پستان در سنین زیر ۴۵ سال پایین است. ازاین رو حتی اگر یک افزایش ریسک نسبی اندکی وجود داشته باشد، موارد بسیار کمی از سرطان پستان با مصرف قرص های ضدبارداری خوراکی در این گروه سنی ایجاد خواهد شد. برای بسیاری از زنان مزایای استفاده از قرص های ضدبارداری خوراکی امکان دارد بر خطرات آن برتری داشته باشد.
هورمون درمانی جایگزین HRT: مصرف کنندگان این هورمون ها که برای ۵ سال یا بیشتر هورمون های جایگزین را مصرف می کنند، تقریبا یک خطر بالای ۵۰ درصد سرطان پستان را نسبت به خانمهایی که هیچگاه از آنها استفاده نکرده اند، دارا هستند. استفاده طولانی مدت از هورمون، خطر سرطان پستان را بالاتر می برد با این حال، پس از قطع هورمون ها گویی احتمال خطر، مانند کسی که هیچگاه از آنها استفاده نکرده است، باشد. خطر سرطان پستان برای خانمهایی که استروژن و پروژسترون را با هم می خورند، بیشتر است.
مصرف بالای چربی های اشباع شده: سنجش های بین المللی میزان بالاتری از سرطان پستان را در کشورهایی که میزان سرانه چربی دریافتی بیشتری دارند، نشان داده است، اشخاصی که کالری دریافتی بیشتری دارند، سن شروع نخستین قاعدگی در آنها زودتر است و سن نخستین زایمان دیرتر است که هر دو با افزایش ریسک سرطان پستان همراه می باشد.
تئوری های گوناگونی در رابطه با دلایل سرطان پستان وجود دارد که متأسفانه سبب نگرانی غیر واقعی برای بسیاری از زنان شده است. عوامل خطر پیشنهاد شده زیادی تحت مطالعه قرار گرفته اند اما هیچ تأثیری را بر روی خطر سرطان پستان نشان نداده اند. این موارد شامل استفاده از خوش بوکننده و ضد تعریق، خوردن قهوه، ایمپلنت های پستان، سقط، آلودگی های محیطی از قبیل پلی کلرینیتد بیفنل ها [۱] (PCBS)و قرار گرفتن در مجاورت میدان های الکترومغناطیسی است.
شیوه های جلوگیری از سرطان پستان
بر مبنای عوامل خطری که در بالا گفته شد، مهم ترین سفارش های خود مراقبتی برای جلوگیری از سرطان پستان عبارتند از:
وزن متعادلی داشته باشید. از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ کرده، نمک زده و آماده حاوی مواد نگهدارنده، ترشی و کنسروها پرهیز کنید یا مصرف آنها را کاهش دهید. میوه، سبزیجات، غلات و گوشت ماهی را بیشتر مصرف کنید چون که می توانند با افزایش سطح آنتی اکسیدان ها سبب کاهش بروز سرطان شوند. حداقل ۳۰ دقیقه در روز فعالیت ورزشی داشته باشید. از مصرف الکل و سیگار پرهیز کنید. در صورت دارا بودن فرزند شیرخوار، شیردهی از پستان را مورد توجه قرار دهید. با پزشک خود در رابطه با ی خطرات و مزایای مصرف قرص های ضدبارداری خوراکی و مصرف هورمون های جایگزین یائسگی مشورت کنید.