رئیس پژوهشکده غدد: شیوع چاقی، دیابت و پوکی استخوان نگران کننده است
به گزارش فست فود باز، با گذشت بیشتر از سه دهه از آغاز برنامه ید رسانی در کشور، رئیس پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم از موفقیت ایران در حذف کمبود ید و کاهش شدید آمار گواتر اطلاع داد.
به گزارش فست فود باز به نقل از مهر، فریدون عزیزی، رئیس پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در نشست خبری بمناسبت روز جهانی تیروئید ضمن اشاره به سابقه تشکیل فوق تخصص غدد در ایران اظهار داشت: رشته فوق تخصصی غدد از سال ۱۳۶۴ در کشور بنیان نهاده شد و هم اینک در تمامی استان ها فعال است. طبق مستندات علمی جهانی، ایران دهمین کشور دنیا از نظر تعداد مقالات انتشار یافته در حوزه غدد بحساب می آید. ایشان در ادامه ضمن اشاره به نقش حیاتی تیروئید در سلامت عمومی عنوان کرد: تیروئید غده ای در جلوی گردن است که با ترشح هورمون هایی به درون خون، مسئول تنظیم متابولیسم بدن است. نقش کلیدی این غده در دوران جنینی و حاملگی است؛ بخصوص در رشد مغزی جنین. مهم ترین بخش تیروئید، ید موجود در آن است که در صورت کمبود در دوران بارداری، حتی با درمان های بعدی هم امکان جبران اختلالات رشد سلولی وجود ندارد. عزیزی اضافه کرد: سلول های مغزی جنین باید از تعداد اندک به حدود ۱۰۰ میلیارد سلول برسند تا پایه های ضریب هوشی شکل بگیرد. قبل از سال ۱۳۶۲، مطالعات نشان داد بیماری تیروئید همچون گواتر در جامعه شایع بوده، اما بعد از انجام بررسی های علمی و درمان های هدفمند، کنترل این بیماری در دستور کار قرار گرفت. وی ضمن اشاره به نتایج مطالعات میدانی اظهار داشت: در روستاهای شمال تهران، ۷۰ درصد دختران و ۵۴ درصد پسران مبتلا به اختلال رشد قدی بودند، بگونه ای که برخی بیش از اندازه قد بلند بودند و کمتر از ۳ درصد رشد قدی طبیعی داشتند. در همان منطقه، ۱۰۰ درصد جمعیت گرفتار گواتر، ۶۰ درصد گرفتار کم کاری تیروئید و ۱۲ درصد دارای اختلال رشد ذهنی بودند که نشان دهنده وضعیت وخیم آن زمان بود.
چالش کمبود ید در دوران بارداری
وی تصریح کرد: بررسی ها از سال ۱۳۶۸ شروع شد و در سال ۱۳۶۹ توزیع نمک یددار در سطح کشور شروع شد. با این اقدام، بهبود چشم گیری در وضعیت سلامت تیروئید رقم خورد. در حالیکه تا سال ۱۳۷۵ شیوع شدید گواتر در کشور گزارش می شد، این آمار تا سال ۱۳۸۰ به صورت قابل توجهی کاهش پیدا کرد. به قول رئیس پژوهشکده غدد، ایران از سال ۱۳۸۲ از جانب سازمان جهانی بهداشت (WHO) در جمع کشورهای عاری از کمبود ید معرفی شده است. وی ادامه داد: در خلال سه دهه گذشته، بیشتر از ۳۰ میلیون نوزاد که ممکن بود گرفتار کمبود ید شوند، با اجرای این سیاستها از عوارض آن مصون ماندند. عزیزی ضمن اشاره به چالش کمبود ید در دوران حاملگی اظهار داشت: مصرف نمک یددار به تنهایی کفایت نمی نماید. میانگین ید ادرار زنان آبستن باید بالاتر از ۱۵۰ میکروگرم در لیتر باشد و ضروری است در کنار نمک یددار، مکمل ید هم مصرف شود. برنامه ریزی شده است با تلاش وزارت بهداشت، طی دو سال آینده کمبود ید در دوران حاملگی هم به صورت کامل برطرف شود. وی تاکید کرد: زنان آبستن باید از آغاز حاملگی تا پایان سه ماهه اول، مکمل یدوفولیک مصرف کنند تا از اختلالات رشدی جنین جلوگیری شود. در صورت رعایت نشدن اصول پیشگیری، احتمال بازگشت اختلالات ناشی از کمبود ید در جامعه وجود دارد. در پایان، عزیزی بر لزوم ادامه پایش سراسری ید رسانی در جامعه تاکید کرد و اظهار داشت: پایش میزان ید هر پنج سال یک مرتبه، بخصوص در بین زنان باردار، باید به شکل منظم صورت گیرد تا از بروز مجدد اختلالات تیروئیدی جلوگیری گردد.
هوش مصنوعی و تیروئید؛ ابزار کمکی با ظرفیتهای بالقوه
رئیس پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم، در مورد استفاده از هوش مصنوعی در تشخیص بیماری های تیروئید اظهار داشت: استفاده از هوش مصنوعی ضروری است اما تا وقتی که دانش ما و قدرت هوش مصنوعی به سطح مطلوب نرسد، باید با احتیاط به آن نگاه کرد. هم اکنون این فناوری می تواند بعنوان نیروی کمکی مورد استفاده قرار گیرد، اما هنوز راه زیادی تا بهره برداری کامل از آن داریم. او همینطور در رابطه با انتخاب روز جهانی تیروئید اضافه کرد: یکی از علل انتخاب این روز، اهمیت نقش ید و کانیود ید در اروپا بوده است که انجمن های اروپایی و آمریکایی در همین روز فعالیتهای خویش را آغاز کردند؛ بنابراین امروز به نام روز جهانی تیروئید نام گذاری شده است. عزیزی در رابطه با وضعیت بیماری های تیروئید در کشور بیان نمود: با وجود بیماری هایی که امکان دارد سبب کم کاری یا پرکاری تیروئید شوند، خوشبختانه در زمینه رفع کمبود ید موفقیت های قابل توجهی داشته ایم. شیوع گواتر در کشور از ۶۸ درصد به ۵ تا ۷ درصد کاسته شده است. البته امکان دارد عوامل دیگری مانند دلایل مادرزادی هم در بروز بیماری نقش داشته باشند، اما در کنترل کمبود ید به نتایج قابل ملاحظه ای دست یافته ایم. عزیزی اذعان کرد: به صورت کلی، تمامی استان ها تلاش می کنند که یدرسانی به بهترین شکل ممکن صورت گیرد. با این وجود، برای دریافت آمار دقیق تر باید گزارش های وزارت بهداشت بررسی شود. همینطور بخش مهمی از مراقبت ها به مصرف نمک یددار توسط زنان آبستن بستگی دارد.
لزوم استمرار آگاه سازی در رابطه با ید و مواجهه با شبه علم در فضای مجازی
عزیزی با تاکید بر اهمیت تداوم اطلاع رسانی در زمینه کمبود ید اظهار نمود: در ارتباط با کمبود ید نباید از آگاهی بخشی به جامعه غافل شد. چون که کاهش سطح ید از حد مشخصی، می تواند منجر به بروز اختلالات و مشکلات جدی در رشد جنین شود. ید تاثیر مستقیم بر ذهن و هوش کودکان دارد، ازاین رو افزایش نظارت و آگاه سازی عمومی امری ضروری می باشد. او همینطور در رابطه با گسترش شبه علم در فضای مجازی اظهار داشت: انتشار مطالب غیرعلمی در فضای مجازی پدیده ای جهانی است و دولت ها قادر به کنترل کامل آن نیستند. با این وجود، میتوان با ارتقاء سواد سلامت جامعه، تاثیر این مطالب را کم کرد. مردم برای دریافت اطلاعات صحیح باید به پزشکان و متخصصان رجوع کنند، نه به درمان های متفرقه و غیرعلمی. عزیزی در ادامه به علایم در رابطه با اختلالات تیروئید اشاره نمود و اظهار داشت: در کودکان، اختلالات رشد می تواند از علائم مشکلات تیروئیدی باشد و در بزرگسالان، علائمی مانند گواتر و کم کاری تیروئید باید مورد توجه قرار گیرد. خوشبختانه با برطرف شدن کمبود ید در کشور، این علایم در سالهای اخیر تا حد زیادی کاسته شده اند.
شیوع چاقی، دیابت و پوکی استخوان نگران کننده است
رئیس پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم، ضمن اشاره به روند صعودی بعضی از بیماری های متابولیک در کشور، عنوان کرد: چاقی، دیابت و پوکی استخوان همچون بیماری هایی هستند که در سالهای اخیر با روند افزایشی قابل ملاحظه ای مواجه بوده اند و هم اکنون جزو شایع ترین بیماری ها در دنیا به شمار می آیند. برپایه آمار، حدود ۱۵ درصد از افراد بالای ۲۰ سال در کشور به دیابت مبتلا هستند. ایشان در ادامه اضافه کرد: پوکی استخوان هم بخصوص در بین زنان یائسه شایع تر است. یکی از علل مهم بروز این بیماری، پایین بودن مصرف لبنیات در سبد غذایی روزانه است که منجر به کاهش تراکم استخوانی و افزایش ریسک شکستگی ها می شود. عزیزی ضمن اشاره به نقش ید در سلامت عمومی، اظهار داشت: خیلی از این بیماری ها، همچون چاقی و دیابت، می توانند با کمبود ید هم مرتبط باشند. کمبود ید سبب اختلال در عملکرد غده تیروئید شده و به دنبال آن، اختلالات متابولیکی در بدن ایجاد می شود. وی با تاکید بر اهمیت توجه به بیماری های تیروئیدی اظهار داشت: هم اکنون، بیماری های تیروئیدی جزو شایع ترین اختلالات غدد در سطح جهان هستند. ازاین رو، پیشگیری، غربالگری منظم و درمان بموقع این بیماری ها باید بعنوان اولویتی مهم در نظام سلامت کشور مدنظر قرار گیرد.
پوشش ۹۹ درصدی غربالگری کم کاری تیروئید نوزادان در کشور
رئیس پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم، ضمن اشاره به سابقه اجرای طرح های ملی غربالگری بیماری های تیروئیدی در کشور، اظهار داشت: در سالهای ابتدایی بعد از انقلاب، بخصوص در دهه ۱۳۵۰، موارد گوناگونی از کودکان و نوجوانان با رشد جسمی نامتناسب ناشی از کم کاری تیروئید مادرزادی مشاهده می شد. این کودکان که در سنین ۵ تا ۱۵ سال بودند، به علت عدم تشخیص بموقع، با عوارض شدید رشد مواجه می شدند. وی افزود: خوشبختانه با تلاش متخصصان داخلی، از سال ۱۳۶۸ طرح غربالگری نوزادان ابتدا در تهران و سپس در سطح ملی شروع شد. امروز، بیشتر از ۹۹ درصد نوزادان قبل از یک ماهگی تحت غربالگری قرار می گیرند ودر صورت تشخیص کم کاری تیروئید، فورا وارد فرایند درمان می شوند. این اقدام توانسته تا حد زیادی از بروز اختلالات رشدی ناشی از این بیماری جلوگیری نماید. عزیزی با تاکید بر نقش اطلاع رسانی در موفقیت این طرح اظهار داشت: یکی از علل مهم اجرای موفق این برنامه، آگاهی بخشی به خانواده ها و ترغیب آنها به رجوع سریع برای انجام غربالگری بوده است. جالب آن که این طرح در خیلی از کشورهای جهان هنوز به صورت کامل اجرا نمی گردد، اما در ایران به خوبی نهادینه شده است. ایشان در ادامه در رابطه با پرکاری تیروئید هم توضیح داد: حدود ۷۰ درصد از موارد پرکاری تیروئید در کشور، از نوع منتشر هستند؛ مشکلی که در گذشته، بخصوص در دوران کمبود ید، شایع تر بود. هرچند درمان های دارویی و جراحی برای این بیماری در دسترس می باشد، اما در نزدیک به ۵۰ درصد موارد، بعد از قطع دارو، بیماری عود می کند. عزیزی در انتها از یک روش نوین درمانی اطلاع داد و اظهار داشت: اخیراً روشی جدید برای درمان بلند مدت پرکاری تیروئید روی ۱۱۰ بیمار آزمایش شده که نتایج بسیار امیدوارکننده ای داشته است. این شیوه هم اکنون در مرحله بررسی و مطالعات تکمیلی قرار دارد و می تواند بعنوان یکی از انتخابهای درمان پایدار در آینده مورد استفاده قرار گیرد.
نقش تغذیه و اثرگذاری آن روی تیروئید
عزیزی در ارتباط با نقش تغذیه و اثرگذاری ان روی تیروئید اظهار داشت: شواهد علمی مشخصی در رابطه با تاثیر مستقیم و بلند مدت استفاده از مواد پلاستیکی یا مواد مصنوعی بر عملکرد تیروئید وجود ندارد، هرچند بعضی از این ترکیبات امکان دارد در فرآیند تولید برخی مواد غذایی حضور داشته باشند. با این وجود، نمی توان گفت این مواد تاثیر قطعی و مضر بر عملکرد غده تیروئید دارند. وی افزود: دراین میان، مصرف زیاد سویا برای اشخاصی که زمینه کم کاری تیروئید دارند، امکان دارد مشکلاتی ایجاد نماید و سفارش می شود در این افراد با احتیاط بیشتری مصرف شود. عزیزی اذعان کرد: مهم ترین عواملی که عملکرد تیروئید را تحت تاثیر قرار می دهند، داروها هستند. برخی داروها بخصوص در مواردی که بیمار مشکلات گوارشی یا اختلال در جذب دارو دارد، امکان دارد در روند درمان اختلال ایجاد کنند یا سطح هورمون ها را در خون تغییر دهند. در مجموع، سبک زندگی به تنهایی عامل تعیین کننده ای در بروز اختلالات تیروئیدی نیست و عمده مشکلات این غده بیشتر تحت تاثیر عوامل دارویی یا زمینه ای شکل می گیرد. عزیزی اذعان کرد: در سالهای اخیر، با گسترش استفاده از ابزارهای تصویربرداری مانند سونوگرافی، موارد زیادی از گره های تیروئید در افراد شناسایی شده که لزوماً مشکل زا نیستند. این روند باعث نگرانی های بی مورد و حتی انجام اقدامات غیرضروری در بعضی بیماران شده است. عزیزی اضافه کرد: در حالیکه تنها ۲ تا ۵ درصد از جمعیت واقعا به بیماری های بالینی تیروئید مبتلا هستند، بررسی های بعد از مرگ نشان داده که ۳۰ تا ۶۰ درصد افراد امکان دارد دارای گره های تیروئیدی باشند که در طول زندگی هیچ گونه علامتی از خود نشان نداده اند و احتیاجی به مداخله نداشته اند. وی اظهار داشت: علیرغم این آمار بالا، احتمال بدخیمی در گره های تیروئید خیلی کم است. تنها حدود پنج مورد در هر یک میلیون نفر به سرطان تیروئید مبتلا می شوند که نشان دهنده نادر بودن این نوع سرطان در سطح جمعیت است. وی ادامه داد: یکی از چالش های فعلی، انجام بی مورد سونوگرافی در افراد بدون علامت است. این در شرایطی است که انجمن های علمی تیروئید در اروپا، آمریکا و ایران همگی تاکید دارند که انجام سونوگرافی تنها زمانی سفارش می شود که بیمار توسط پزشک معاینه شود و گره ای با اندازه بیشتر از یک سانتی متر در تیروئید لمس شود یا علل بالینی مشخص دیگری وجود داشته باشد. عزیزی اظهار داشت: خیلی از گره های کوچک تیروئید نه تنها احتیاجی به بررسی ندارند، بلکه شناسایی آنها امکان دارد منجر به اضطراب بیمار، پیگیری های غیرضروری و حتی اقدامات درمانی نالازم شود. ازاین رو سفارش اصلی اینست که تنها در صورت وجود شواهد بالینی و بر مبنای تشخیص پزشک متخصص، تصویربرداری از تیروئید صورت گیرد. رجوع مستقیم به سونوگرافی بدون بررسی بالینی نه تنها سودمند نیست، بلکه می تواند روند طبیعی زندگی فرد را با نگرانی های بی مورد مختل کند.
منبع: fastfoodbaz.ir
About Author
