لزوم های تقویت محدودیت های کرونایی (بخش دوم)
فست فود باز: اعمال محدویت های هوشمند کرونا در بخش های مختلف، هم تاثیرات مثبت در کنترل بیماری و موارد دیگر داشته و هم برخی تبعات به دنبال داشته که نگاه جامع به دو روی سکه محدودیت ها می تواند کارایی آنها را افزایش دهد.
در بخش قبلی این گزارش، برخی آثار این محدودیت ها و تبعات دوگانه آنها را برشمردیم و در این بخش به ادامه آنها پرداخته می شود.
۳ – محدودیت در ترددهای درون شهری و برون شهری
با شیوع گسترده کرونا، از آغاز آذر ماه ۱۳۹۹، طرح جامع مدیریت هوشمند محدودیت ها متناسب با سه وضعیت تعیین شده در شهرها (زرد، نارنجی و قرمز) تدوین و در آن محدودیت هایی چون ممنوعیت ورود خودرو های شخصی با پلاک غیر بومی به شهرهای نارنجی و قرمز، ممنوعیت ورود خودرو های شخصی پلاک بومی شهرهای نارنجی و قرمز به سایر شهرها و منع تردد شبانه از ساعت ۲۱ تا ۴ بامداد در شهرهای نارنجی و قرمز با جمعیت بالای ۲۰۰ هزار نفر برقرار شد.
کمبود امکانات در زمینه حمل و نقل عمومی شهری شامل ناوگان اتوبوسرانی و مترو، معضلی است که کلان شهرهای کشور مدتهاست با آن روبرو هستند.
اثرات مثبت محدودیت در ترددهای درون شهری و برون شهری
– اعمال محدودیت در ترددهای برون شهری به کاهش سفرهای غیرضروری می انجامد و انتقال ویروس کرونا را تا حد زیادی می کاهد.
– بنا به نظر کارشناسان امر، اجرای این طرح کمک بزرگی در کاسته شدن از دورهمی های شبانه و ترددها و به تبع آن، تأثیر معناداری در کاهش تعداد مبتلایان به کرونا در کشور داشته است.
– با اعمال این محدودیت ها، فعالیت آژانس های مسافرتی درون شهری، تاکسی های اینترنتی همچون اسنپ و تپسی و برخی وسایل عمومی حمل و نقل در شهرهای بزرگ رونق می یابد.
-محدودیت تردد ها باعث کاهش رفت و آمد خودرو های شخصی و سفرهای درون شهری مردم شده و به نظر می آید ادامه این محدودیت ها در دراز مدت تأثیر مثبتی بر روی کاهش آلودگی هوا داشته باشد.
تبعات محدودیت در ترددهای درون شهری و برون شهری
– با اعمال این محدودیت ها ناوگان حمل و نقل عمومی با افزایش حجم مسافر روبرو شده که خطر انتشار ویروس را بیشتر می کند.
– بهتر است ناوگان حمل و نقل عمومی بخصوص در ساعات شبانگاهی تقویت شود.
– به نظر می آید اعمال محدودیت های دو هفته ای آذر ماه ۹۹، تأثیر مثبتی در پیشگیری شیوع بیماری کرونا داشته است، اما باید برای خیلی از کسب و کارها که گرفتار ضرر و زیان شده اند تدبیر دائمی داشت.
– به نظر می آید افراد شاغلی که مجبور به تردد در ساعات منع تردد هستند، با مشکلاتی روبرو هستند. باآنکه کارکنان مشاغل فعال در ساعات منع تردد شبانه، احیانا دارای مجوز تردد هستند. اما بهتر است تدابیر لازم برای همه افرادی که از شرایط اضطرار برخوردار می باشند، درساعات منع تردد شبانه تدابیر لازم اندیشیده شود.
۴ – ممنوعیت برگزاری آیین های ختم و عروسی و پرهیز از حضور در مهمانی ها
طبق بررسی کمیته ستاد ملی مقابله با کرونا، دورهمی های خانوادگی و شب نشینی ها، سهم ۵۳ درصدی در مبتلا شدن به بیماری کرونا طی ماه های اخیر داشته است بنابر این، ستاد مقابله با کرونا تاکید بر پرهیز مردم از برگزاری مراسم عزا، عروسی و مهمانی و دورهمی دارد.
این کمیته با هدف کاهش مبتلا شدن به بیماری کووید ۱۹ و مرگ و میر های ناشی از آن، طرح منع تردد شبانه را لازم الاجرا کرد تا از مهمانی ها و دورهمی های شبانه جلوگیری شود.
اثرات مثبت ممنوعیت ختم و عروسی و پرهیز از حضور در مهمانی ها
– گفته می شود در ماه های اخیر دورهمی های خانوادگی و بخصوص مراسم ختم و عروسی به عامل اصلی شیوع ویروس کرونا در خانواده های ایرانی تبدیل گشته بود که بطور قطع با اعمال این محدودیتها از شیوع این بیماری کاسته خواهد شد.
– با شیوع این بیماری و ممنوعیت برگزاری آیین های ختم در بعضی استانها، مردم از پلت فرم های طراحی شده برای مراسم ختم استقبال کرده اند و با راه اندازی این پلت فرم ها، امکان دسترسی ساده مردم به برگزاری آیین ترحیم و شرکت در مراسم ختم، قرآن خوانی و فاتحه خوانی برای اموات در هر نقطه کشور فراهم گشته است.
– اقبال خانواده ها به برگزاری عروسی های ساده و کم جمعیت از آثار مثبت کروناست؛ پدیده ای که سال ها برنامه ریزی فرهنگی نتوانست به اندازه کرونا در فراگیر شدن آن موثر باشد. در واقع با شیوع ویروس کرونا، ازدواج آسان جایگزین ازدواج های پر خرج و هزینه شد و زوج های جوان زیادی بدون تجملات و تشریفات زیر یک سقف رفتند و تشکیل خانواده دادند.
– برخی افراد در دوران شیوع ویروس کرونا، هزینه مراسم ختم عزیزان خویش را به تهیه و توزیع ملزومات مقابله با کرونا اختصاص دادند تا هم با برگزار نکردن مراسم عزا، از تجمع افراد که خود یکی از طریق های انتقال کروناست جلوگیری نمایند و هم با توزیع این لوازم بین نیازمندان، به بهداشت و سلامت شهروندان کمک و عزیزان خویش را در ثواب این خیر، میهمان کنند.
تبعات دیگر
– از بین رفتن دورهمی ها و شب نشینی های فامیلی باعث وارد شدن صدمات روحی و اجتماعی فراوان به مردم می شود که در این بین سالمندان و کودکان بیشتر از سایر اقشار آسیب می بینند دراین زمینه بخصوص رسانه های عمومی و ملی باید نقش مهمتری ایفا کنند.
– ایجاد مشکلات روانی برای افرادی که عزیزان خویش را در این بحران از دست داده اند و مجبورند برای پیشگیری از بروز هر مشکلی همچون شیوع این بیماری بین اقوام و دوستان، از برگزاری مراسم ختم برای تسلی خاطر بازماندگان اجتناب کنند. باید در این حوزه کارشناسان علوم اجتماعی به خانواده های داغدار کمک های جامعه شناسانه درخوری ایفا کنند.
-باید از برگزاری مراسم توسط برخی افراد به صورت مخفی و زیرزمینی جلوگیری به عمل آید که احتیاج به عرضه روش های اقناعی عمومی بیشتری در این حوزه است.
– مشکلات ناشی از تعویق مراسم عروسی برای بعضی از زوج های جوان که سبب عقب افتادن دیگر برنامه هایشان می شود، با عنایت به اهمیت حفظ محدودیت ها برای سلامت جامعه لزوم دارد کارشناسان علوم اجتماعی دراین زمینه راههای مناسب ارائه نمایند.
– دوگانگی رفتاری نسبت به برگزاری مراسم خاکسپاری و ترحیم برای مردم عادی و خواص که طی چند ماه اخیر در مواردی شاهد آن بوده ایم به اصل کلی حفظ محدودیت های اجتماعی لطمه می زند. برگزاری مراسم خاکسپاری و ترحیم برای افراد خاص و مشهور و یا برگزاری برخی مراسم مذهبی بدون در نظر گرفتن محدودیت ها و فاصله گذاری های اجتماعی، عاملی برای شیوع این بیماری بوده است؛ در حالیکه اغلب مردم این محدودیت ها را رعایت می کنند و یا حتی خانواده های داغدار برای حفظ جان خود و اطرافیان حتی از برگزاری مراسم ترحیم عزیزانشان خودداری می کنند.
۵- ضرورت استفاده از ماسک و توجه به دستورالعمل های بهداشتی
سازمان بهداشت جهانی، کادر درمان و کارشناسان ستاد مقابله با کرونا معتقدند با عنایت به همه گیری بیماری ویروسی کرونا و آمار افزایشی و نگران کننده مبتلایان و جان باختگان، رعایت دستورالعمل های بهداشتی و استفاده از ماسک در کنار حفظ فاصله اجتماعی یک لزوم است که باید از جانب همگان مورد توجه قرار گیرد.
از آنجائیکه برخی مردم نسبت به رعایت نکات بهداشتی و استفاده از ماسک نگاه جدی ندارند، دولت در بخشنامه های اداری خود، ورود افراد بدون ماسک را به محیط های اداری و بانک ها ممنوع و استفاده از ماسک را الزامی کرده است.
با افزایش سطح آگاهی مردم، درصد رعایت اصول و نکات بهداشتی به میزان قابل توجهی در جامعه افزایش یافته و تأثیر خویش را بر کاهش انتشار کرونا گذاشته است. اما تقویت این فرهنگ تحت تأثیر چه عواملی بوده است؟
عوامل افزایش فرهنگ استفاده از ماسک و توجه به دستورالعمل های بهداشتی
– افزایش سطح سواد مردم در امر سلامت با مسایلی چون آموزش های پزشکی و پیروی از آنها، درک اطلاعات بهداشتی، مشارکت در جهت انجام رفتارهای پیشگیرانه، تشخیص به هنگام بیماریها، توانایی در مهارت های خود مراقبتی و تبعیت از رفتارهای سبک زندگی سالم.
– تهیه برنامه های آموزشی با مبحث ایمنی و بهداشت برای مقابله با کرونا از جانب صدا و سیما و همینطور افزایش ساخت و انتشار برنامه های گوناگون با مبحث آموزش و اخطار از راه شبکه های مجازی باعث شد حساسیت مردم به استفاده از ماسک افزایش یابد و تنها عده معدودی از این مورد غفلت کنند.
– سفارش های مردم به یکدیگر و درخواست ملتمسانه کادر بهداشت و درمان کشور از مردم به روش های مختلف، خصوصا به وسیله شبکه های اجتماعی تأثیر مثبتی در رعایت نکات بهداشتی و استفاده از ماسک در بین مردم داشته و این مورد را به یک هنجار اجتماعی تبدیل نموده است.
– ممنوع بودن ورود افراد بدون ماسک و الزامی شدن استفاده از ماسک در محیط اداری و بانکها.
– قرار دادن خرید اقلام بهداشتی شامل ماسک، مواد ضدعفونی کننده و دستکش در سبد خانوار از جانب اغلب مردم که رعایت ایمنی و بهداشت عمومی را به دنبال خواهد داشت.
– رونق کارآفرینی های مختلف در ایام کرونایی بخصوص در چند ماه اول سال ۹۹ با هدف تولید اقلام بهداشتی به خصوص ماسک و همچون رونق کسب و کار خانگی تهیه اقلام بهداشتی و ماسک.
– تغییر خط تولید بعضی از کارخانهها در شهرها و استانهای مختلف برای تولید محلول ضدعفونی، الکل و ماسک… به صورت مقطعی(اوایل سال ۹۹) و دایم برای رفع نیاز جامعه و بخصوص واحدهای درمانی.
عوامل تأثیر گذار
-کمبود امکانات و بسترهای بهداشتی در مکان های عمومی و پرازدحام هنوز در مواردی احساس می شود.
– بالا بودن قیمت اقلام بهداشتی هنوز مبحث مهمی است که نظارت و حمایت دولت را در ایجاد ثبات قیمت ها می طلبد.
– پایین بودن توان مالی خیلی از اقشار مردم، تهیه اقلام بهداشتی را برای بخصوص قشر محروم و بی بضاعت جامعه سخت کرده است.
– لزوم تداوم توزیع بسته های بهداشتی در حد وسیع در بین اقشار ضعیف جامعه و مناطق محروم از جانب دولت و وزارت بهداشت.
– ناآگاهی بعضی از مردم و جدی نگرفتن استفاده از ماسک از جانب اقشار مختلف.
۶- تعطیلی دانشگاه ها، مدارس و آموزشگاه ها و استفاده از آموزش های مجازی
در ایران حدود ۱۳ میلیون دانش آموز و حدود سه و نیم میلیون دانشجو مشغول تحصیلند. با همهگیر شدن بیماری کووید ۱۹ در ایران از اوایل اسفند ۱۳۹۹، شرایط حضور دانشجویان و دانشآموزان در محیط آموزشی دستخوش تغییر شد. با تعطیل شدن دانشگاه ها، مدارس و آموزشگاه ها، شیوه آموزش از حالت حضوری خارج شده و آموزشهای مجازی اهمیت دو چندانی پیدا کرد، به طوریکه آموزشهای رسمی مدارس و دانشگاه ها به سمت و سوی آموزش های مجازی سوق یافت.
از آنجا که آموزش مجازی یک شیوه نو و جدید است، اگر درست به کار گرفته شود می تواند برای دانش آموزان و دانشجویان جذابیت داشته باشد. در این راه باید از شکل و محتوای مناسب و متناسب با سن و سال، همینطور حال و هوای مخاطبان و نیازهای علمی – آموزشی آنها استفاده گردد.
با توجه به نامحدود بودن فضای الکترونیکی، کاربران می توانند استفاده و بهره مندیهای گوناگونی از این شیوه آموزش داشته باشند و این روش افزایش بهره وری را به دنبال دارد.
اثرات مثبت تعطیلی مدارس و دانشگاه ها و استفاده این مراکز از آموزش مجازی
– با عنایت به کارایی فضای الکترونیکی و مجازی، به کارگیری آموزش مجازی افزایش بهره وری را به دنبال دارد.
– در نظام آموزشی کشور، استفاده از شیوه آموزش مجازی کارکردهای متنوع و مثبتی به دنبال دارد؛ چونکه هم از اتلاف وقت جلوگیری می کند و هم از جهت مادی هزینه کمتری به نظام آموزشی تحمیل می شود.
– نداشتن محدودیت زمان و مکان از دیگر مزایای این روش است و مخاطب در هر زمان میتواند به سادگی به فایل های آموزشی خود رجوع کند.
– حذف کلاسهای حضوری بخش زیادی از ترددهای درون شهری که برای انتقال دانش آموزان و دانشجویان به مراکز آموزشی انجام می شد را کاهش داده که تأثیر مثبتی در کاهش ترافیک و آلودگی هوا دارد.
– عدم محدودیت تعداد مخاطبان و کاربران، هماهنگی بیشتر با ذایقه نسل جدید و برقراری ارتباط متنوع تر با فراگیران از دیگر مزایای آموزش های مجازی است.
– با استفاده از تالارهای گفتگو، پیام های فوری و پست های الکترونیکی و ایجاد مجموعه های آنلاین می توان ارتباط عمیق تری با فراگیران برقرار کرد.
– حذف هزینه شرکت در دوره های آموزش حضوری و تردد از دیگر مزایای آموزش مجازی است.
– همه گیری کرونا تلنگری است تا دست اندرکاران امر برای مواقع بحرانی کشور چاره ای بیاندیشند. البته اپیدمی بیماری کرونا برای همه کسانی که با آموزش سرو کار دارند، شامل دانش آموزان و دانشجویان، معلمان، دبیران و اساتید دانشگاهی، همینطور مسؤلان و دست اندرکاران وزارتخانه های آموزش و پرورش و آموزش عالی تجربه مفیدی را فراهم آورد تا در ایام بحرانی کشور شامل سیل، زلزله، جنگ و.. از آن بهره مند شوند. این فرصت سبب شد تا توسعه زیرساخت های آموزش مجازی و رفع مشکلات این حوزه در اولویت اقدامات اساسی قرار گیرد.
تبعات منفی تعطیلی دانشگاه ها، مدارس، آموزشگاه ها و استفاده این مراکز از آموزش مجازی
– به دنبال تعطیلی دانشگاه ها و تبدیل آموزش حضوری به آموزش های مجازی و الکترونیکی شدن دانشگاه ها، ارتباط موثر چهره به چهره میان استاد و دانشجو و هم فضای عاطفی و پرشور میان دانشجویان، جای خویش را به ارتباطات سرد و مجازی داده است.
– جدی نگرفتن درس و تکالیف مدرسه از جانب بعضی از دانش آموزان باعث نگرانی معلمان و والدین دانش آموزان از عدم یادگیری دروس به صورت کامل شده است.
– محروم بودن دانش آموز از محیط اجتماعی مدرسه، عدم برقراری ارتباط با دوستان همدل، محروم ماندن از فعالیتهای گروهی و جمعی، نبود روحیه رقابت و تلاش همینطور اثرات روحی و روانی ناشی از دوری از همسالان و دوستان از مهم ترین معضلات اجرای طرح آموزش مجازی به حساب می آید.
– بی تحرکی ناشی از ماندن در خانه و آموزش از راه مجازی در دانش آموزان باعث بروز اضافه وزن در کودکان و نوجوانان شده است.
– عدم حضور در فعالیتهای اجتماعی برای جامعه پذیری و محروم شدن از فراگیری رفتارهای مثبت گروه همسالان از اهم دغدغه های اولیا و مربیان در این دوران است.
– اختلال در شبکه های اینترنتی، کاهش سرعت اینترنت در زمان حضور و شرکت دانش آموزان در کلاس های مجازی، همینطور عدم توازن در توزیع زیرساخت های مورد نیاز در بخش اینترنت و به تبع دسترسی نداشتن خیلی از دانش آموزان ساکن مناطق محروم و صعب العبور به اینترنت از مشکلات عدیده آموزش های مجازی است.
– ناامن بودن فضای مجازی برای دانش آموزان به خصوص کودکان کم سن و استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی می تواند سبب بروز خسارت های جبران ناپذیری از لحاظ تربیتی، روحی-روانی و جسمی گردد.
-بسیاری از کودکان بی بضاعت به امکاناتی نظیر گوشی همراه، تبلت و کامپیوتر دسترسی ندارند و این امر به نابرابری آموزشی دامن می زند. از طرفی برخی دانش آموزان از تلفن همراه و فضای مجازی والدینشان استفاده می نمایند. این درحالی است که والدین شاغل در طول روز در خانه حضور ندارند و همین مبحث دسترسی این دانش آموزان به آموزشهای الکترونیکی ارائه شده در بستر فضای مجازی را محدود می کند.
– برخی از فراگیران با عنایت به حضور چند دانش آموز در خانواده، امکان دسترسی دایم به فضای مجازی و استفاده از برنامه های آموزشی را ندارند و استفاده از این امکانات محدود به صورت مشترک مشکلاتی را به همراه دارد.
– طیف متنوع دروس و رشته ها در مدارس و دانشگاه ها خود مشکل عمده ای در این شرایط به حساب می آید.
– خانواده ها در سال تحصیلی کرونایی نقش و وظایف بسیار پررنگی برای رفع خلاءهای آموزشی ایفا می نمایند که این وظایف از عهده برخی والدین به علل مختلف همچون سطح سواد و شیوه های نوین آموزشی خارج است.
-عدم تناسب آموزش مجازی با دروس عملی و آزمایشگاهی و فعالیتهای پرورشی و فرهنگی از دیگر معضلات این طرح به حساب می آید.
– نقش فعال خانواده ها در بحث آموزش فرزندان و تحمیل بخشی از وظایف آموزگار به والدین باعث خستگی مضاعف آنها شده است.
– حضور مداوم فرزندان در منزل برای مادران شاغل به معضلی قابل تامل تبدیل گشته است.
– آموزش افراد ویژه و کم توان ذهنی و جسمی در روش مجازی با چالش های بسیاری همراه می باشد.
۷ – ایجاد محدودیت ساعتی برای فعالیت اصناف و بازاریان
ستاد ملی مقابله با کرونا، طرح تعطیلی بعضی از اصناف را در برهه های مختلف زمانی کلید زد و محدودیت های ساعتی را برای طیف گسترده ای از اصناف و بازاریان اجرایی کرد تا با این روش علاوه بر پیشگیری از اجتماع مردم بتواند کنترل و قطع زنجیره کرونا را در سطح شهرها را به بهترین وجه مدیریت کند.
این اتفاق اثرات مثبت و منفی را به دنبال داشته که در ادامه به بخشی از مهم ترین آنها اشاره شده است.
اثرات مثبت ایجاد محدودیت ساعتی برای فعالیت اصناف و بازاریان
– در دوران کرونا، کسب و کارهای اینترنتی رونق گرفت و با تغییر نگرش جامعه نسبت به این نوع از مشاغل، اقبال به آنها افزایش یافت.
– بدون شک با شیوع جهانی بیماری کرونا، مردم بیشتر تمایل دارند کالاهای اساسی مورد نیاز خویش را در منزل تحویل بگیرند و حتی المقدور از خانه های خود خارج نشوند که این امر در کاهش سفرهای درون شهری و ازدحام فروشگاه ها و مراکز خرید موثر است.
– خیلی از کسب و کارها علاوه بر فروش حضوری، فروش اینترنتی خویش را هم فعال کردند که این امر در رونق اقتصادی آنان تاثیرات مثبتی بهمراه داشته است.
– برنامه ریزی خود مردم برای خرید اقلام ضروری و مورد احتیاج به جهت پرهیز از ترددهای مداوم و غیر ضروری به مراکز خرید و فروشگاه ها در روزهای کرونایی.
ضرورت کمک به صدمه دیدگان این طرح
– تعطیلی اصناف و بازاریان هرچند با همراهی کسبه و اصناف روبرو شده، اما باعث ضرر اقتصادی فراوانی به آنها شده و خیلی از کسب و کارها را به ورطه تعطیل کشاندیه است که بیکاری و فقر و دیگر تبعات را به دنبال دارد.
– در دوران کرونا، شرایط اجتماعی و محدودیت های مردم در ترددها و حضور در مراکز خرید باعث رشد و گسترش کسب و کارهای اینترنتی شد. در مقابل صاحبان کسب و کارهایی که خودشان را برای چنین شرایطی آماده نکرده بودند و نتوانستند کارشان را با شرایط جدید وفق دهند، زیان فراوانی را متحمل شدند.
– چک های برگشتی، بدهی مالی، اقساط عقب افتاده، ناتوانی در پرداخت اجاره های سنگین مغازه، اجناس مانده در مغازه، هزینه های آب، برق، گاز، بیمه و مالیات بخشی از مشکلات است که اصناف در دوران کرونا با آن مواجهند.
– اعلام محدودیت های مختلف شامل ترددها، بستن مغازه ها، محدودیت زمانی برای باز بودن مغازه ها، محدودیت های شبانه و… به کسب و کارهای خرد صدمه های جدی وارد کرده است که حمایت دولت را از صاحبان کسب و کار متضرر می طلبد.
کلام آخر
برای مقابله با انتشار ویروس کووید۱۹، باآنکه اعمال محدودیت ها و استفاده از ابزار قانونی (جریمه) چاره نهایی نیست، اما تا زمان دستیابی به واکسن موثر برای کرونا، می توان از آن بعنوان راهکارهایی موقتی بهره برد؛ هرچند این راهکارها در کنار آثار مثبت و پرارزش خود، تبعاتی هم به همراه دارند.
مقام های وزارت بهداشت، اعمال تعطیلی ها و هم جدی گرفتن رعایت پروتکل های بهداشتی از جانب مردم را در کاهش روند مبتلا شدن به کرونا و مرگ و میر ناشی از این بیماری، موثر ارزیابی می کنند و همواره تاکید دارند که باید در شهرهایی که میزان شیوع آلودگی کرونا بیشتر است، محدودیت های کنترل شده بیشتری اعمال و در شهرهای آلوده تر، محدودیت های هوشمند به صورت جدی تر اجرایی شود.
بی گمان اعمال محدودیت های کرونایی در جهت بهتر شدن وضعیت کرونایی کشور است و در صورت بی توجهی به آن شاهد تداوم افزایش تعداد مبتلایان به این بیماری و وضعیت بحرانی خواهیم بود. اما باید تبعات آنها را هم در برنامه ریزی ها مد نظر قرار داد. از طرفی به نظر می آید باید از راهکارهای مختلف برای جلب همکاری و همیاری مردم در جهت اجرای تصمیم های ستاد ملی مقابله با کرونا بهره برد.
در این راستا مسئولان باید تلاش کنند در کنار اعمال محدودیت های کرونایی با فراهم آوردن زیرساخت های لازم در جهت رفع مشکلات مردم تلاش کنند و در جهت توسعه فعالیتهای اقتصادی و رونق کسب و کار در جامعه در شرایط کرونایی اهتمام ورزند.
منبع: فست فود باز
About Author
